سندروم روده تحریک پذیر یا IBS یک اختلال شایع در دستگاه گوارش است که می‌تواند در سلامتی بسیاری از افراد تأثیرگذار باشد. این سندروم با علائمی همچون درد و ناراحتی در منطقه شکم، کاهش یا شدت مدفوع، خستگی مزمن و … همراه است. شناختن نشانه‌های ابتلا به این بیماری می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین روش‌های مدیریت و درمان را برای خود پیدا کنید. با شناختن این نشانه‌ها و مشاوره با پزشک خود، می‌توانید بهبود یافته و راهکارهای مناسب برای کنترل علائم خود را پیدا کنید. در این مقاله قصد داریم درباره 5 نشانه ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر صحبت کنیم، پس با ما همراه باشید.

علائم سندروم روده تحریک پذیر

ازجمله مهم‌ترین عوامل سندروم روده تحریک پذیر می‌توان به علائم زیر اشاره کرد:

یبوست و اسهال متناوب

حدود 20 درصد از افراد مبتلا به سندروم روده تحریک ‌پذیر، علایم یبوست و اسهال را به‌صورت متناوب تجربه می‌کنند. افرادی که به این سندروم روی می‌آورند، با درد مزمن شکم همراه هستند. این درد گوارشی که با یبوست یا اسهال همراه است، می‌تواند به‌عنوان نشانه اصلی برای تشخیص این بیماری مورد توجه قرار گیرد و این امر به ما کمک می‌کند تا آن را از مشکلات گوارشی دیگر نظیر مشکلات ناشی از رژیم غذایی یا عفونت‌های خفیف تمایز دهیم. در نوعی از این بیماری شکمی که با علایم یبوست و اسهال غالب همراه است، علایم به شدت بیشتری نسبت‌به سایر انواع این سندروم دیده می‌شود. همچنین، علایم این سندروم می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد؛ بنابراین، رویکرد درمانی برای کاهش علائم این نوع از بیماری نیازمند یک رویکرد درمانی خاص و شخصی‌سازی‌‌شده است.

باتوجه‌به اطلاعات ارائه شده توسط Healthline، نشانه های سندروم روده تحریک ‌پذیر با درد مداوم در منطقه شکم برای حداقل شش ماه، همراه با ناراحتی‌های ویژه ازجمله در زمان تحریک مدفوع و تغییرات در این تحریک، تشخیص داده می‌شود. پزشک عمومی ممکن است شما را به یک متخصص جهت بررسی مسائل گوارشی و عوامل بروز علایم ارجاع دهد.

تغییرات در حرکات روده

وقتی مدفوع در روده آهسته حرکت می‌کند، بیشتر آب از آن جذب می‌شود که می‌تواند به مشکلات یبوستی منجر شود؛ اما اگر حرکت‌های روده سریع باشند و آب به خوبی جذب نشود، مدفوع شل شده و به اسهال منتهی می‌شود. سندرم روده تحریک ‌پذیر هم ممکن است باعث تجمع مخاط در مدفوع شود. باید به این نکته هم توجه کنیم که وجود خون در مدفوع نشانه اصلی یبوست IBS نیست و ممکن است نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر مانند هموروئید، شقاق یا پولیپ‌های روده باشد. وقتی خون در مدفوع دیده شود، ممکن است رنگ مدفوع به رنگ قرمز روشن یا تیره حتی سیاه تغییر کند.

گاز و نفخ شکم

وقتی هضم غذا در سندرم روده تحریک‌ پذیر دچار اختلال می‌شود، گاز بیشتری از روده خارج می‌شود. این وضعیت می‌تواند به تورم شکمی، فشارهای بدنی و حتی استرس و اضطراب منجر شود. برای بسیاری از افراد مبتلا به IBS یا سندروم روده تحریک پذیر، نفخ به‌عنوان یکی از مهم‌ترین علائم این اختلال شناخته می‌شود. نتایج یک مطالعه که بر ۳۳۷ بیمار با IBS انجام شد، نشان داد که ۸۳ درصد از شرکت‌‌کنندگان این مطالعه، نفخ را به‌عنوان نشانه‌ اصلی سندرم روده تحریک ‌پذیر تجربه کرده‌اند. این نشانه در زنان و در موارد IBS با نوع یبوست غالب بیشتر دیده می‌شود. مصرف غذاهای حاوی لاکتوز و کربوهیدرات‌های FODMAP ممکن است در کنترل نفخ موثر باشد.

عدم تحمل غذا

ازجمله نشانه های سندروم روده تحریک پذیر، عدم تحمل غذایی است که در ۷۰٪ از افراد مبتلا به IBS ظاهر می‌شود و دو سوم افراد مبتلا به این بیماری از مصرف غذاها خودداری می‌کنند. دلیل اثرات غذایی بر IBS هنوز مشخص نیست؛ اما این نوع حساسیت غذایی با آلرژی ارتباط ندارد. برخی از عوامل اصلی نفخ و گاز روده شامل کربوهیدرات‌های FODMAPs، لاکتوز و گلوتن هستند.

خستگی و اختلال در خواب

بیش از نیمی از افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر گزارش کرده‌اند که خستگی مزمن دارند. یک مطالعه بر ۱۶۰ فرد مبتلا به IBS نشان داد که خستگی تأثیر منفی بر فعالیت‌های کاری، اوقات فراغت و تعاملات اجتماعی دارد. همچنین، مطالعات نشان دادند که شدت علائم IBS با میزان خستگی فرد در ارتباط است. اختلالات خواب نیز با این بیماری شکمی مرتبط است. برای مثال، افراد مبتلا به IBS ممکن است مشکلاتی مانند دشواری در به خواب رفتن و بیدار شدن مکرر داشته باشند.

نتایج یک مطالعه بر ۱۱۲ فرد IBS نشان داد که ۱۳ درصد از آن‌ها از کیفیت خواب مناسبی برخوردار نیستند. همچنین، مطالعات نشان دادند که افراد مبتلا به IBS به‌طور میانگین یک ساعت بیشتر از سایرین می‌خوابند؛ اما در زمان بیدار شدن شادابی کمتری دارند و خواب بی‌کیفیت باعث شدت نشانه های سندروم روده تحریک پذیر در طول روز می‌شود.

در صورت داشتن نشانه های سندروم روده تحریک پذیر چه باید کرد؟

اگر فکر می‌کنید علائم شما به سندرم روده تحریک‌ پذیر مرتبط است و زندگی‌تان را تحت‌تأثیر قرار داده، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت بروز علائم دقیق‌تر مشخص شود. بسیاری از بیماری‌های روده‌ای علائم مشابهی دارند و بدون معاینات بالینی نمی‌توان نوع بیماری را تشخیص داد. رژیم غذایی کم FODMAP یک روش درمانی موثر برای کاهش علائم سندرم روده تحریک ‌پذیر است. یادداشت بردن از غذاها، مواد تشکیل‌‌دهنده و علائم پس از مصرف غذا می‌تواند در شناسایی محرک‌ها کمک کند. درصورتی‌که تغییرات در سبک زندگی و دوری از محرک‌ها بهبودی ندهند، پزشکان ممکن است داروهای مختلف را تجویز کنند.

جمع‌بندی

همیشه به نشانه‌های بدن خود گوش کنید؛ زیرا بدن ما به ما پیام‌های مهمی می‌دهد. اگر با مشکلات گوارشی مثل درد و تورم شکم مواجه هستید، احتمالا با سندروم روده تحریک پذیر دست‌وپنجه نرم می‌کنید. این مشکل می‌تواند به عوامل مختلفی مانند استرس، تغذیه نامناسب یا حتی عوامل ژنتیک برگردد. حفظ سلامت روان و جسمی، تغذیه مناسب و کنترل استرس می‌تواند به بهبود وضعیت شما کمک کند. همچنین، مشورت با پزشک و تغییر در روش زندگی می‌تواند به بهبود علائم شما کمک کند.