نقد کامل سریال چرنوبیل (تمام قسمت ها)

مینی سریال چرنوبیل با آمدن غوغایی به پا کرد و رتبه بندی سایت امتیازدهی IMDB را به هم زد و جای سیاره آبی را تصاحب کرد. حال سوال اینجاست که آیا واقعا رتبه یک IMDB حق این مینی سریال بود یا طرفداران خشمگین سریال گیم آو ترونز به خاطر ضعیف بودن فصل آخر این سریال همگی امتیاز های بالا به این مینی سریال که از همان شبکه یعنی HBO پخش میشد داده اند ؟

چرنوبیل به کارگردانی کریگ مزین در ژانر تاریخی – درام

روایتی مستند گونه و جذاب را از واقعه ای وحشتناک به تصویر می کشد.

در سال ۱۹۸۶ زمانی که نیروگاه اتمی چرنوبیل مشغول آزمایش های گوناگون بودند، خطای انسانی منجر به انفجار و آتش‌سوزی در رآکتور شماره ۴ این نیروگاه شد که به واسطه آن ، رادیواکتیو در ابعاد بسیار وسیعی در اوکراین و اروپا منتشر شد و فجایع انسانی بسیاری بر جای گذاشت. در رآکتور شماره ۴ بیش از ۱۹۰ تن مواد رادیواکتیو موجود بود و پس از انفجاری که در این نیروگاه صورت گرفت، این مواد در وسعتی بیش از ۲۰۰ هزار کیلومتر مربع پخش شدند که شامل اوکراین و روسیه و بخش هایی از اروپا می شد. گفته می شود که آمار قربانیان فاجعه اتمی چرنوبیل چیزی بین ۱۰ هزار تا ۱۰۰ نفر بوده است اما این آمار و ارقام به دلیل پنهانکاری های اوکراین و اتحاد جماهیر شوروی، چندان دقیق و قابل استناد نیست.

---

بیشتر بدانید :

تریلر و نقد فیلم ملودی کور (Andhadhun)

---

بسیاری از سازمانهای بین المللی که در سالهای اخیر مخالفت خود را با توسعه نیروگاه های اتمی اعلام کرده اند، گفته اند که شمار کامل قربانیان فاجعه اتمی چرنوبیل که این انفجار تاثیر مستقیمی بر روی جسمشان قرار داده، رقمی در حدود ۶۰۰ میلیون نفر بوده است. در آن سالها اتحاد جماهیر شوروی تصمیم گرفت برای حل مشکلات بوجود آمده نزدیک به یک میلیون نفر را برای پاکسازی منطقه راهی چرنوبیل نماید.

سربازانی که به آنها اطلاعی از وضعیت منطقه و خطرات تماس با رادیواکتیو داده نشد. شایان ذکر است که براساس اطلاعات منتشر شده، طی ۲۵ سال گذشته از هر ۱۰ نفری که در منطقه چرنوبیل حضور داشته و وظیفه پاکسازی برعهده داشته، ۹ نفر به بیماری های کشنده مانند سرطان مبتلا شده اند و بیش از ۱۰۰ هزار نفر نیز درگذشته اند.

اما بپردازیم به خود سریال chernobyl :

چرنوبیل از همان دقایق اول به مخاطب می فهماند که با سریالی روبروست که خیلیی جدیست. هیچ لبخند و هیچگونه شوخی ای ندارد و یک راست سر اصل مطلب رفته است. شاید همین یکی از دلایل امتیاز بالای این سریال باشد که از اضافه گویی اجتناب میکند. تمام روایت های به تصویر کشیده در چرنوبیل برگرفته از صدای ضبط شده لگاسف می باشد که بعد از ضبط صدای خود در سال ۱۹۸۸ یعنی دو سال بعد از فاجعه خودکشی میکند.

چرنوبیل همه ارکان نمایش را برای فوق‌العاده شدن دارد. از موسیقی متن گرفته تا بازیگران و فیلمنامه و دیالوگ نویسی آن. چرنبیل پر از مرگ و دلهره است و این حس را به خوبی هرچه تمام تر به مخاطبش القا می کند.

برخی از سکانس های بی نظیر (و همینطور وحشتناک) این سریال می توان به (کشتن حیوانات خانگی – پل مرگ که هیچ کدامشان جان سالم به در نبردند و فداکاری های آن سه نفر که آنقدر به هسته راکتور نزدیک شدند که تنها در عرض دو ماه یا کمتر جان خود را بر اثر تشعشعات رادیو اکتیو از دست می دادند. )

چرنوبیل شوخی ندارد و نباید هم داشته باشد زیرا به بزرگترین فاجعه بشریت اشاره میکند و خیلی از فجایع گوشه و کنار آن را برملا میکند. یکی از جالب ترین و در عین حال تاسف باز ترین آمار های قسمت آخر این بود که: آمار کشته شده ها توسط این تشعشعات بین ۴۰۰۰ نفر تا ۳۰۰۰۰ نفر برآورد شده است ولی آمار کشته شدگان توسط دولت روسیه تنها ۳۱ نفر بوده است.

این تشعشعات تا همین امروز هم خطرناک و فعال هستند و در منطقه ای به مساحت ۲۵۰۰ کیلومتر مربع را منطقه ممنوع اعلام کرده اند. حتی گفته میشد که خیلی از شهروندان اوکراین تا سال های بعد وقتی باران می بارید بیرون از خانه نمی رفتند چون باران دارای خاصیت اسیدی شده بود.

با توجه به مینی سریال و کوتاه بودن آن نگاهی می اندازیم به نقد ۵ قسمت چرنوبیل

قسمت اول سریال چرنوبیل :

همانطور که قبل تر گفتیم در مورد فیلمنامه و قاب بندی هیچ گونه ایرادی نمی توان به چرنوبیل وارد کرد و از این نظر بی نظیر است. مخاطب از همان ثانیه نخست که بازیگر اصلی آن (لگاسف) پس از دو سال از انفجار دست به خودکشی می زند متوجه می شود که با سریالی جدی روبروست. و واقعیت از این هم ترسناک‌تر میشود چون تمامی اتفاق ها حقیقت دارد و نمی شود آن را تحریف یا انکار کرد (کاری که روسیه می خواست انجام بدهد).

بعد از خودکشی لگاسف برمیگردیم به لحظه وقوع انفجار که در خانه یکی از آتشفشان های چرنوبیل هستیم و تقریبا چند کیلومتری فاصله با نیروگاه هسته ای دارد و انفجار! امواج آنقدر قوی هستند که همه چیز در چند کیلو متری نیروگاه را به لرزه در می آورد. سکانس های بعدی داخل اتاق کنترل نیروگاه را به تصویر می کشد که چندین نفر سعی در درست کردن این خرابکاری دارند و در نهایت چون کارکنان حرفه ای نیستند (کارکنانی که در لحظه انفجار در اتاق کنترل و در نیروگاه حاضر بودند سابقه حرفه ای خیلی کوتاهی نسبت به کارکنان شیفت روز داشتند) و در نهایت تصمیم میگیرند که دکمه AZ5 را فشار دهند فارق از اینکه بدانند آن دکمه سبب چیز دیگری می شود.

پس از انفجار گروهی از آتشفشان هابه محل فاجعه اعزام می شوند که هیچ آشنایی با این امواج ندارند. وقتی یکی از آتشفشان ها یکی از سنگ های محل را برمیدارد متوجه چیزی (گرافیت) روی آن می شود که در نهایت موجب زخم وخیمی روی دستش می شود.

و چندین سکانس بعد می رسیم به پل مرگ که همسایه ها به روی پل آمده اند تا انفجار و خاکستر های دارای گرانیت را تماشا کنند.
در اینجا شاهد یکی از مهم ترین سکانس های چرنوبیل هستیم. سکانسی که جلسه ای تشکیل می شود. صحبت هایی راجع به این فاجعه که حالا چکار کنیم؟ کسی از جایش بلند می شود و از ایمان به سوسیالیست شوروی می گوید و از مردمی می گوید که وقتی پلیس را می بینند میترسند و نمی خواهند هیچ دخالتی در امور دولت کنند. پس ما هم کاری می کنیم که دخالتی نداشته باشند. و تصمیم بر این می شود که تمامی خطوط تلفن را قطع کنند و شهر را قرنطینه کنند.

قسمت دوم سریال چرنوبیل :

وضع همانطور بدتر و بدتر می شود. آتشفشان ها به بیمارستان منتقل می شوند، تشعشعات رادیو اکتیو به نقاط خیلی دورتری رسیده است. اینجا پروفسور لگاسف وارد عمل می شود و در جلسه ای از وضعیت افتضاح و اثرات این فاجعه می گوید. در آن سوی “اولانا خومیوک” هم وضعی مثل لگاسف دارد و سعی در توضیح این فاجعه و اثراتش بر مردم دارد اما گوشی شنوایی نیست. لگاسف و بوریس به محل حادثه اعزام شده اند و فهمیدند که شدت تشعشعات رادیو اکتیو هسته دوبرابر بمب هیروشیماست و پانزده هزار روئنتگن در هر ساعت است.

لگاسف سعی دارد بالای نیروگاه روی هسته ماسه بریزد ولی در عمل سرانجام خوبی ندارد و هلی کوپتر سقوط می کند.
در نهایت لگاسف و اولانا همدیگر را ملاقات می کنند و چاره ای می اندیشند. چاره ای که منجر به کشتن سه نفر است. آنها می خواهند این سه نفر از زیرزمین وارد نیروگاه شوند و وقتی به فلکه دریچه سد رسیدند مخازن را تخلیه کنند.

قسمت سوم سریال چرنوبیل :

لگاسف و بوریس به هر دری میزنند تا از این وضع خلاص شوند. تصمیم میگیرند یک مبدل حرارت نیتروژن مایع زیر راکتور هسته ای نصب کنند ولی برای اینکار نمیتوانند از داخل وارد شوند. به همین خاطر ۱۰۰ تن از معدن چی ها را استخدام میکنند و معدنچی ها این ریسک بزرگ را (فاصله نزدیکی که با هسته و تشعشعات دارند و هسته ای در حال ذوب که اگر کارشان را دیر انجام دهند روی سرشان خراب می شود) می پذیرند.

وضعیت بیمارستان ها در بدترین حالت ممکن خود است و بیماران جان می دهند و پرستاران و دکترها با اینکه خودشان هم در این وضع گیر افتاده اند و تحت تشعشعات قرار دارند هنوز دست و پا میزنند.

لگاسف در جلسه ای که تشکیل می شود این موضوع را بیان میکند که در محدوده ۲۶۰۰ کیلومتر مربع هر حیوانی چه اهلیی و چه وحشی باید آلوده فرض شده و کشته شود تا از پخش تشعشعات جلوگیری شود و این موضوع که در یک محدوده بزرگ تقریبا ۱۰۰ کیلومتر مربع روی هرچیزی روی زمین اعم از درخت و سنگ باید نابود شود و زیر لایه سطحی زمین دفن شود و این کار باعث کشته شدن بسیاری از انسان ها می شود.

قسمت چهارم سریال چرنوبیل :

فاجعه چرنوبیل باعث فجایع بسیاری در گوشه و کنار خود شد. یکی از آنها قتل‌عام تمامی حیوانات بود. برای این کار و چندین کار دیگر تمامی سربازان را استخدام میکنند چه آن ها که در افغانستان خدمت کرده اند و چه آنها که حتی عضو ارتش نیستند.

لگاسف سعی دارد سنگ های دارای گرافیت را از بالای پشت بام به پایین بیاندازند و برای این کار نمی توانند از نیروی انسانی کمک بگیرند و در نتیجه به فکر ماهنورد می افتادند که آن هم سرانجامی ندارد و تا پایش به پشت بام می رسد بر اثر شدت تشعشعات سیگنال قطع می شود و از کار میوفتد. برمیگردند سراغ همان نقشه ای که همیشه سراغش رفتند. نیروی انسانی.

سکانس های بعدی اولانا پس از پرس و جو هایی که از کارکنان شیفت شب داشت متوجه شده است که هسته دقیقا پس از فشردن دکمه AZ5 منفجر شده است ولی آنها همیشه براین باور بوده اند که هسته هیچگاه منفجر نمی شود و دکمه AZ5 هم برای خاموشی تمامی سیستم هاست. تمامی این اطلاعات در مقاله ای نوشته شده توسط ولکوف که دقیقا توضیح داده که چگونه دکمه AZ5 برخلاف باور همه باعث انفجار می شود. اما در مقاله ای که اولانا پیدا کرده دو صفحه از مقاله کنده شده است. و شروع پنهان کاری.

قسمت پنجم سریال Chernobyl :

لگاسف, بوریس و اولانا و در آنسو مسببین این فاجعه در دادگاه حضور دارند. اولانا اتفاقاتی را بیان میکند که قبل از وقوع فاجعه رخ داد و همان اطلاعاتی که کارکنان آن شیفت در بیمارستان به او داده اند. و سپس لگاسف که کاملا توضیح می دهد که چگونه یه راکتور هسته ای منفجر می شود و آن شب، شب انفجار چه اتفاقاتی در دقایق انفجار هسته رخ داده است و دیاتلوف چه دستوراتی داده است.

بر خلاف قسمت دوم که بوریس و لگاسف تازه همدیگر را ملاقات کردند و همکاری خیلی خوبی را شروع نکردند در قسمت آخر این رابطه خیلی محکم و استوار به تصویر کشیده به طوری که لگاسف در جایی به بوریس می گوید: “از بین تمام وزرا و نماینده ها و کل جماعت احمق های مطیع اونا اشتباهی تنها مرد خوب رو فرستادن. ”

و در آخر لگاسف بهای گفتن حقیقت را می پردازد و شهادتش در دادگاه توسط دولت پذیرفته نمی شود و در مطبوعات هم منتشر نمی شود و لگاسف را آنقدر پایین می آورند که به بی هویتی می رسد بدون هیچ میراثی.
اما در جایی دور تر حقیقت در کمین نشسته. شاید جایی در یک ضبط صوت ساده.

در آخر می خواهم با این دیالوگ از لگاسف نقد  را تمام کنم.

” دانشمند بودن به معنی ساده لوح بودنه. ما به قدری روی جستجوی خودمون به دنبال حقیقت متمرکزیم که از تعداد کم کسانی که واقعا میخوان  حقیقت رو پیدا کنن غافل میشیم. ولی حقیقت همیشه سرجاشه چه اون رو ببینیم چه نبینیم. چه انتخاب بکنیم یا نه. حقیقت اهمیت به نیازها و خواسته های ما نمیده. اهمیت برای دولت هامون – ایدئولوژی هامون یا ادیانمون قائل نیست. تا همیشه در کمین میمونه و در نهایت این هدیه چرنوبیله. در حالی که زمانی از بهای حقیقت می ترسیدم الان فقط می پرسم: بهای دروغ ها چیه؟ “