مدیریت پروژه های عمرانی – شیوه مدیریت اصولی و روش های ارزیابی عملکرد آن
شیوه مدیریت پروژه های عمرانی چگونه است؟ در این مقاله ما قصد داریم به نکات مهمی در خصوص مدیریت انواع پروژه های عمرانی اشاره کنیم. چرا که ما در هر رشته و فعالیت تجاری برای انجام شدن کارها به نحو صحیح و بدون نقص، نیاز به مدیریت صحیح پروژه ها خواهیم داشت. به ویژه در پروژه های عمرانی؛ چه یک پروژه خیلی ساده مثل آپارتمان مسکونی و چه پروژه های بزرگ تر، همه نیاز به مدیریت دقیق و برنامه ریزی منظم دارند. به این دلیل که این پروژه ها اغلب هزینه‌های سنگینی در بر داشته و با کوچک ترین اشتباهی می توان باعث به وجود آمدن ضررهای سنگین شد. با ما همراه باشید تا در این مورد بیشتر بیاموزید.
مدیریت پروژه چیست؟
اگر قصد داشته باشید به عنوان مدیر پروژه های عمرانی مشغول به فعالیت شوید، بد نیست ابتدا نگاهی اجمالی به اصطلاح مدیریت پروژه داشته باشید تا بدانید در این مَسند چه اتفاقاتی قرار است رخ دهند. مدیریت پروژه به معنای اختصاص دادن بودجه، پیگیری موارد مختلف و کاربرد منابع انسانی مناسب برای رسیدن به یک هدف مشخص و در یک مدت زمان تعیین شده است. بنابراین در اینجا به خوبی متوجه می شویم که نقش مدیر یک پروژه چقدر می تواند اهمیت و ضرورت داشته باشد. به طور مثال فرض کنید می خواهید مدیریت پروژه ساخت یک آپارتمان را بر عهده بگیرید، بنابراین شما باید تمامی نکات کلیدی شامل استخدام کارگر ساده و ماهر، استادکاران برای انجام کارهای تخصصی، اختصاص بودجه برای خرید مصالح، اقدامات ایمنی پیش از شروع پروژه و در نهایت پیش بینی بودجه ای برای اتفاقات غیر منتظره، توجه نمایید. برای یادگیری نحوه مدیریت انواع پروژه با نرم افزارهای مختلف، به مجموعه فیلم‌های جامع آموزشی فرادرس در لینک زیر مراجعه کنید:
پروژه های عمرانی چه تفاوت هایی با سایر پروژه ها دارند؟
اساساً هر تخصص و رشته ای برای اجرای موفق نیازمند الزامات و اقدامات مرتبط است. بنابراین مدیریت پروژه‌های عمرانی نیز از این قاعده مستثنا نیست. البته یک سری اصول در مدیریت پروژه وجود دارد که در تمامی رشته ها و تخصص ها قابل اجرا هستند. در این قسمت با هم نگاهی اجمالی به این اصول می اندازیم:
۱. ساختار پروژه
اولین موضوع مهم مربوط به ساختار هر پروژه می شود. بنابراین برای شناخت پروژه های عمرانی ابتدا باید ساختار این پروژه‌ها را بررسی کنید تا بتوانید تفاوت بین پروژه های عمرانی و پروژه های سایر رشته ها را متوجه شوید. تعریف ساختار هر پروژه در واقع بیان الزامات و نیازها جهت اجرای دقیق آن پروژه ها است. به طور مثال نقشه ساخت، میزان بودجه مورد نیاز، مصالح مورد نیاز، تعداد کارکنان جهت اجرای پروژه، تجهیزات و ابزارهای کارگاهی، همه و همه جزئی از ساختار یک پروژه به حساب می آیند.
۲. سازماندهی
دومین اصل مهم در مدیریت پروژه های عمرانی، نحوه سازماندهی پروژه هاست. از آنجایی که محل کار یک مدیر پروژه در پروژه های عمرانی اغلب شامل یک کارگاه ساختمانی است، پس در واقع سازمانی که او باید نظم بخشی و اداره آن را بر عهده داشته باشد، همان ساختمان است. به بیان ساده تر از زمانی که فرایند تخریب ساختمان قبلی، یا گود برداری زمین آغاز می شود تا آخرین مراحل ساخت و ساز، مدیر وظیفه اداره و مدیریت آن پروژه را برعهده خواهد داشت. در اینجا نیز شما می توانید تفاوت یک پروژه عمرانی را با سایر پروژه ها به خوبی متوجه شوید.
۳. مدت زمان اجرای پروژه
مدت زمان اجرای پروژه در خصوص هر رشته‌ای که شما در آن مشغول به فعالیت هستید، از مهم ترین بخش‌های آن پروژه محسوب می شود. به همین ترتیب اگر قصد داشته باشید به عنوان مدیر پروژه های عمرانی فعالیت کنید، یکی از مواردی که باید تخمین بزنید، مدت زمان احتمالی تکمیل پروژه است. به طور مثال اگر قصد ساختن یک مجتمع مسکونی پنج طبقه را دارید، با محاسبه تمامی موارد اعم از مراحل تخریب و گودبرداری، اجرای اسکلت، و در نهایت تکمیل ساختمان می‌توانید ارزیابی تقریبی از مدت زمان اجرای پروژه داشته باشید. چرا که این کار کمک می کند تا بودجه بندی مناسبی برای تک تک این مراحل انجام دهید.
مدیریت پروژه های عمرانی مناسب چه کسانی است؟
تا اینجا با تعریف مدیریت پروژه و تفاوت های پروژه های عمرانی با سایر پروژه ها آشنا شدید. حال سوال اساسی این است که شغل مدیریت پروژه های عمرانی مناسب چه افرادی است؟ در نگاه اول اگر دانش آموخته رشته مهندسی عمران باشید، شاید فکر کنید که به راحتی می توانید یک پروژه ساختمانی را مدیریت کنید. اما سخت در اشتباه هستید، چراکه برای مدیریت یک پروژه شما تنها به دانستن نکات فنی نیاز ندارید، بلکه به آشنایی کامل با شیوه های مدیریتی نیز احتیاج خواهید داشت. در حقیقت مدیر پروژه علاوه بر داشتن دانش و تخصص کافی در زمینه مرتبط باید توانایی کاملی برای مدیریت محیط کار نیز داشته باشد. به ویژه که در کارگاه های ساختمانی معمولاً طیف متنوعی از افراد با شما همکاری می کنند و شاید در بین آنها افرادی وجود داشته باشند که از سطح تحصیلات پایین تری برخوردار باشند. بنابراین برای ارتباط بهتر با آن ها و همچنین پیشگیری از وقوع حوادث ناگوار، شما حتما نیاز به دانستن نکات مدیریتی خواهید داشت.
برای مدیریت پروژه های عمرانی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
در ادامه مطلب برای روشن شدن اهمیت مدیریت پروژه عمران نکات مهمی که باید یک مدیر پروژه با آنها آشنا باشد می پردازیم. البته قبل از شروع بحث در مورد این نکات، بد نیست با بعضی اصطلاحات مدیریت پروژه نیز آشنا شوید:
۱. مدیریت و کنترل پروژه
یکی از مهمترین ارکانی که در شیوه مدیریت پروژه های عمرانی بسیار به آن توجه می شود، نحوه کنترل پروژه است. به این معنا که شما به عنوان مدیر باید شرایطی را فراهم کنید تا تمام مراحل انجام پروژه در یک بازه زمانی مشخص و با بالاترین کیفیت به پایان برسد. در حقیقت کنترل پروژه برای کاهش هزینه ها و خسارات احتمالی، همچنین کاهش ریسک شکست پروژه بسیار ضروری است.
۲. کنترل کیفیت ساخت و ساز
یکی از نکات کلیدی در مدیریت پروژه های عمرانی، کنترل کیفیت است. البته کنترل کیفیت در تمام پروژه های تولیدی از اهمیت بالایی برخوردار است اما با توجه به اینکه در ساخت و ساز ما با جان و مال انسان ها سر و کار داریم توجه ویژه به کیفیت پروژه ها از اهمیت بالاتری برخورد خواهد بود. بنابراین شما به عنوان مدیر پروژه وظیفه دارید تا در تمام مراحل ساخت بالای سر پروژه باشید تا مراحل ساخت با کیفیت کامل تکمیل شود.
شما می توانید در مسیر شغلی مهندسی عمران، دانش خود را با دوره تحلیل سازه های فرادرس، در مباحث مربوط به مهندسی عمران افزایش دهید:
۳. ارزیابی هزینه ها
ارزیابی هزینه‌های پروژه یکی دیگر از وظیفه های اصلی مدیریت پروژه‌های عمرانی است. در واقع این ارزیابی ها شامل تمام مراحل ساخت از ابتدا تا انتها است. همچنین شما به عنوان مدیریت باید موارد غیر قابل پیش بینی را نیز در هزینه‌ها لحاظ کنید. بر این اساس بودجه بندی و ارزیابی هزینه ها یکی از تخصصی ترین ارکان مدیریت پروژه محسوب می شود.
نکات مهم در مدیریت پروژه
نکته ۱: اولین نکته که شاید خود شما هم به خوبی از آن آگاه باشید، داشتن تخصص کافی برای قبول پروژه های عمرانی است. چراکه پروژه های عمرانی برای شرکت‌های ساختمانی بسیار هزینه بر بوده و در صورت بروز کوچکترین اشتباه می تواند خسارت های سنگینی برای آنها به همراه داشته باشد.
نکته ۲: هماهنگی بین تمام ارکان پروژه از مهندسان ناظر تا کارگران و سر کارگران از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که در صورت عدم هماهنگی کافی، پروژه با دقت و کیفیت بالا پیش نرفته و همچنین در موعد مقرر به پایان نخواهد رسید.
نکته ۴: اگر به تازگی به عنوان مهندس عمران قصد شروع فعالیت به عنوان مدیر پروژه عمرانی را دارید باید در انتخاب شرکت پیمانکار دقت بالایی داشته باشید. چراکه شرکت مذکور باید از توانایی و کیفیت کافی برای انجام پروژه ها برخوردار باشد. در غیر اینصورت هم متحمل شکست شده و هم آینده حرف‌های خود را به خطر خواهید انداخت.
نکته ۵: مدیریت پروژه های عمرانی نیازمند قدرت تصمیم گیری عالی است. در حقیقت شما برای تبدیل شدن به یک مدیر پروژه حرفه ای باید با شیوه های تصمیم گیری صحیح آشنا باشید تا در مواقع بحرانی و اضطراری بتوانید بهترین تصمیم‌ها را اتخاذ کنید.
نکته ۶: امروزه با پیشرفت فناوری در حوزه مدیریت پروژه، به ویژه مدیریت پروژه های مختلف عمرانی نرم افزارهای مخصوص طراحی شده تا با کمک آن ها بتوانید با آرامش و کیفیت بالاتری به مدیریت پروژه ها بپردازید. بنابراین بهره گیری از این نرم افزار ها را هرگز فراموش نکرده و اگر هنوز از تسلط کافی برای کار کردن با نرم افزارها برخوردار نیستید، حتما اقدام به یادگیری نمایید.
نکته ۷: آخرین نکته مهم در مدیریت پروژه عمران این است که تمام نیروهای زیر دست به عنوان مثال سرپرست کارگاه، یا سرکارگران موظف به ارائه گزارش‌های مربوط به پروژه در پایان هر روز کاری می باشند. چرا که به این ترتیب شما از میزان پیشرفت پروژه آگاه شده و همچنین از اتفاقاتی که در طول انجام پروژه پیش آمده مطلع می شوید.
معرفی ۳ نرم افزار مدیریت پروژه های عمران
یکی از ابزارهای کارآمد که این روز ها برای مدیریت پروژه های عمرانی بسیار به مدیران کمک می کند نرم افزارهای کنترل پروژه هستند. این نرم افزارها با داشتن امکانات بسیار عالی به کاربران کمک می کنند تا تمامی بخش های پروژه ها را براساس نیازهای خود کنترل کنند. در ادامه مقاله به معرفی تعدادی از این نرم افزار ها می پردازیم.
۱. نرم افزار تیم ورک پراجکتز (Teamwork Projects)
نرم افزار تیم ورک یکی از معروف ترین نرم افزارهای مدیریت پروژه است که برای مدیریت پروژه های عمرانی نیز قابل استفاده است. برخی از قابلیت هایی که شما با استفاده از این نرم افزار در اختیار خواهید داشت شامل فهرست کارها، ردیابی زمان انجام پروژه ها، امکان بارگذاری پرونده ها و همچنین پیام های دریافتی است. بعلاوه از طریق این نرم افزار می توانید وظیفه هر فرد را تعریف کرده و درصد پیشرفت کارها را نیز رصد نمایید. یکی از عمده ترین عیب های نرم افزار تیم ورک قدیمی بودن رابط کاربری آن است که باعث عدم جذابیت آن شده است.
۲. نرم افزار مدیریت پرو ورک (Prowork Flow)
یکی از پر دانلود ترین نرم افزارهای مدیریت پروژه که متخصصان مدیریت پروژه عمرانی نیز از آن بهره فراوانی می برند، نرم افزار مدیریت پرو ورک است. برای استفاده از این نرم افزار لازم نیست که حتما سازمان بسیار بزرگی در اختیار داشته باشید، بلکه با هر حجم نیروی انسانی می توانید از امکانات آن استفاده کنید. از ویژگی های مثبت نرم افزار ورد می توان به قابل تنظیم بودن پلتفرم آن اشاره کرد که باعث می شود در هنگام کار در وقتتان صرفه جویی فراوانی شود. این قابلیت به ویژه برای پروژه های عمرانی بسیار مهم است چرا که اغلب شما در کارگاه باید به سرعت دستورات و برنامه ها را به افراد منتقل کرده و یا حساب های پرداختی را بررسی کنید. بعلاوه، ساده بودن رابط کابری نرم افزار به شما کمک خواهد کرد تا با کمترین نگرانی از آن استفاده نمایید. تنها ایرادی که می توان به نرم افزار مذکور گرفت این است که امکان نصب آن بر روی سیستم های ios امکان پذیر ناست.
۳. ایزی پراجکتز (Easy Projects)
نرم افزار مدیریت پروژه که در این مقاله در مورد آن بحث می‌کنیم نرم افزار ایزی پروجکت بوده که برای کنترل پروژه ها بسیار مفید و کارآمد است. پس اگر قصد دارید مدیریت پروژه های عمرانی را بصورت حرفه ای در دست بگیرید کار با این نرم افزار را به شما توصیه می کنیم. از امکانات فوق العاده نرم افزار ایزی پروجکت می توان به داشتن تخته سفید برای ثبت اعلان ها، برنامه ریزی، ابزارهای انجام کارهای تیمی، ارزیابی مدت زمان انجام پروژه، بودجه بندی پروژه، برنامه ریزی پروژه بر اساس تقویم و لیست فعالیت های شخصی اشاره کرد. از عمده ترین عیب های نرم افزار ایزی پراجکتز نیز می‌توان به پیچیده بودن کار با آن اشاره کرد که در صورت نداشتن مهارت کافی ممکن است تا مدت ها درگیر ابزارهای متعدد آن شوید.
کلام آخر
مقاله شیوه های شیوه مدیریت پروژه های عمرانی سعی کردیم شما را با نحوه مدیریت آقای عمرانی تا حدودی آشنا کنیم. در این میان هر چقدر هم که از نقش آموزش و مطالعه مطالب مختلف در این زمینه بگوییم باز هم اگر به عنوان فردی تازه کار دست ورود به بازار کار ساخت و ساز را داشته باشید حتما نیاز به تجربه اندوزی خواهید داشت. چرا که در کنار داشتن دانش کافی تجربه هم نقش اساسی در موفقیت شما ایفا خواهد کرد. در پایان با کمک فرادرس الزامات فنی و حقوقی مربوط به ساختمان را بطور اصولی یاد بگیرید چرا که برای مدیریت پروژه و همچنین نظارت بر مراحل ساخت ضروریست.
