UEFI چیست ، و چه تفاوتی با BIOS دارد؟

BIOS به زودی از بین خواهد رفت: اینتل اعلام کرده قصد دارد تا سال ۲۰۲۰ به طور کامل UEFI را در تمام چیپست های خود جایگزین کند.

هر دو UEFI و BIOS نرم‌افزار سطح پایین هستند که هنگام روشن کردن سیستم شخصی قبل از بوت شدن سیستم عامل خود اجرا می شوند ، اما UEFI یک راه حل مدرن تر است ، از هاردهای بزرگتر ، بوت شدن سریع تر، ویژگی های امنیتی بیشتر و گرافیک و از موس به راحتی استفاده می کنید.

ما سیستم های شخصی جدیدتری را دیده ایم که از UEFI پشتیبانی می کنند ، هنوز از آن به عنوان “BIOS” یاد می کنند تا از سردرگمی افرادی که به یک BIOS سیستم های قدیمی عادت دارند ، جلوگیری شود. حتی اگر سیستم شخصی شما از اصطلاح “BIOS” استفاده کند ، سیستم های شخصی مدرن که امروزه خریداری می کنید تقریباً بجای BIOS با UEFI اجرا می شوند.

بایوس (BIOS) چیست؟

BIOS مخفف عبارت “Basic Input-Output system” است. این یک نرم‌افزار سطح پایین است که در یک تراشه در مادربرد سیستم شما ساکن است. BIOS هنگام راه‌اندازی سیستم شما بارگیری می شود ، و BIOS مسئولیت بیدار کردن اجزای سخت افزاری سیستم شما را تضمین می کند ، عملکرد آنها به درستی انجام می شود ، و سپس بوت لودری را اجرا می کند که ویندوز یا هر سیستم عامل دیگری که نصب کرده اید بوت می شود.

می توانید تنظیمات مختلفی را در صفحه تنظیم بایوس پیکربندی کنید. تنظیماتی مانند پیکربندی سخت‌افزار سیستم ، زمان سیستم و ترتیب بوت در اینجا قرار دارند. با فشار دادن یک کلید خاص (در هر سیستم بر اساس شرکت سازنده متفاوت است)، اما اغلب کلید های “Esc” ، “F2″ ، ” F10″ یا “Delete” می باشد، می توانید به منوی تنظیمات بایوس مراجعه کنید.

هنگامی که سیستم را روشن می کنید، می توانید به این صفحه دسترسی پیدا کنید. هنگامی که یک تنظیم را ذخیره می کنید ، در حافظه خود مادربرد شما ذخیره می شود. هنگامی که کامپیوتر خود را بوت می کنید ، بایوس کامپیوتر شما را با تنظیمات ذخیره شده پیکربندی می کند.

BIOS قبل از بوت شدن سیستم عامل خود ، از طریق ویژگی POST که مخفف عبارت “Power-On Self Test” بررسی می کند تا اطمینان حاصل شود که پیکربندی سخت‌افزار شما معتبر است و به درستی کار می کند. اگر چیزی اشتباه است ، یک پیام خطا خواهید دید یا یک سری رمزنگاری از کد های بوق را می شنوید. باید در دفترچه راهنمای سیستم جستجو کنید که دنباله های مختلف بوق چیست.

هنگامی که کامپیوتر شما بوت می شود و پس از پایان فرآیند POST ، بایوس به دنبال یک Master Boot Record یا MBR می باشد که روی دستگاه ذخیره شده و از آن برای راه‌اندازی bootloader استفاده می کند تا سیستم عامل را پیدا و اجرا کند.

همچنین ممکن است عبارت CMOS را ببینید که مخفف عبارت “Complementary Metal-Oxide-Semiconductor” است. این مربوط به حافظه باتری است که در آن بایوس تنظیمات مختلفی را روی مادربرد ذخیره می کند. در واقع دیگر دقیق نیست ، زیرا این سیستم جایگزین حافظه فلش (همچنین به آن حافظه EEPROM گفته می شود) در سیستم های قدیمی استفاده شده است.

چرا BIOS قدیمی است

بایوس مدت زیادی است که وجود دارد ، و پیشرفت چندانی نداشته است. حتی رایانه های شخصی MS-DOS که در دهه ۱۹۸۰ منتشر شد ، دارای بایوس بودند!

البته بایوس با گذشت زمان تکامل یافته و بهبود یافته است. برخی از برنامه های افزودنی از جمله ACPI ، پیکربندی پیشرفته و رابط برق توسعه یافته اند. این به بایوس اجازه می دهد تا راحت تر دستگاه ها را پیکربندی کرده و عملکردهای پیشرفته مدیریت انرژی هنگام “Sleep” را انجام دهد. اما BIOS از همان روزهای MS-DOS پیشرفت نکرده است.

بایوس قدیمی هنوز محدودیت های جدی دارد. فقط می تواند از هاردهایی با ظرفیت ۲.۱ ترابایت یا کمتر بوت شود. اکنون هاردها با ظرفیت ۳ ترابایت متداول هستند و سیستم های دارای بایوس نمی تواند بوت شود. این محدودیت به دلیل نحوه کار سیستم “Master Boot Record” بایوس است.

بایوس باید در حالت پردازنده ۱۶ بیتی کار کند و فقط ۱ مگابایت فضای لازم را برای اجرای آن دارد. در ابتدای کار اجرا چندین دستگاه سخت افزاری به طور همزمان مشکل دارد که منجر به یک روند بوت آهسته‌تر در هنگام راه‌اندازی تمام رابط های سخت افزاری و دستگاه های مدرن می شود.

بایوس برای مدت طولانی به تعویض نیاز دارد. اینتل در سال ۱۹۹۸ کار خود را روی ویژگی EFI که مخفف عبارت “Extensible Firmware Interface” آغاز کرد. اپل وقتی در سال ۲۰۰۶ به معماری اینتل در مکینتاش تبدیل شد ، EFI را انتخاب کرد ، اما سایر سازندگان سیستم این کار را نکردند.

در سال ۲۰۰۷ ، سازندگان “اینتل ، AMD و مایکروسافت” در مورد مشخصات جدید رابط firmware توسعه یافته متحد (UEFI) جدید توافق کردند. این یک استاندارد در سطح صنعت است که توسط انجمن رابط کاربری یکپارچه شده با سیستم عامل متحد اداره می شود ، و فقط توسط اینتل هدایت نمی شود. پشتیبانی UEFI با ویندوز ویستا سرویس پک ۱ و ویندوز ۷ به ویندوز معرفی شد.سیستم های امروزی از UEFI استفاده می کنند نه یک بایوس سنتی.

چرا UEFI جایگزین BIOS می شود؟

UEFI جایگزین بایوس قدیمی در سیستم های شخصی می شود. به هیچ وجه امکان تغییر از BIOS به UEFI در سیستم شخصی موجود وجود ندارد. همانطور که اکثر سیستم های جدید انجام می دهند ، باید سخت افزارهای جدیدی را بخرید که از UEFI پشتیبانی کند.

اکثر پیاده‌سازی های UEFI از فناوری BIOS تقیلد می کنند ، بنابراین می توانید به جای UEFI ، سیستم عامل های قدیمی را که انتظار BIOS را دارند ، نصب و راه‌اندازی کنید.

این استاندارد جدید از محدودیت های بایوس جلوگیری می کند. سیستم عامل UEFI می تواند از هارد های ۲.۲ ترابایت یا بزرگتر تا ۹.۴ زتا بایت (zettabytes) بوت شود. این تقریباً سه برابر اندازه تخمین زده شده از داده های موجود در اینترنت است.

به این دلیل است که UEFI به جای MBR از برنامه پارتیشن بندی GPT استفاده می کند (تفاوت پارتیشن بندی GPT و MBR). همچنین به شیوه ای استاندارد تر بوت می شود، و از استاندارد EFI برای بوت شدن به جای “master boot record” که سریع تر است استفاده می کند.

UEFI می تواند در حالت ۳۲ بیتی یا ۶۴ بیتی اجرا شود و فضای آدرس دهی بیشتری نسبت به BIOS دارد ، به این معنی که روند بوت شدن شما سریعتر است. همچنین این بدان معناست که صفحه های تنظیم UEFI می توانند از صفحه نمایش تنظیمات BIOS از جمله گرافیک و پشتیبانی از موس ، نرم و صاف تر باشند. بسیاری از سیستم های شخصی هنوز با رابط های UEFI در حالت متنی استفاده می شوند که مانند صفحه تنظیم BIOS قدیمی کار می کنند.

UEFI با ویژگی های جدیدتر ارائه شده است. این برنامه از Secure Boot پشتیبانی می کند ، به این معنی که سیستم عامل را می توان برای صحت اعتبار بررسی کرد تا اطمینان حاصل شود که هیچ بدافزاری با روند بوت اجرا نشود. این می تواند از ویژگی های شبکه اینترنت در سیستم عامل UEFI پشتیبانی کند ، که می تواند به عیب یابی و پیکربندی از راه دور کمک کند. با یک بایوس قدیمی ، شما باید در جلوی یک کامپیوتر فیزیکی نشسته باشید تا آن را پیکربندی کنید.

این فقط جایگزینی BIOS نیست. UEFI در واقع یک سیستم عامل کوچک است که در زیر سیستم عامل اصلی سیستم کار می کند ، و می تواند کارهای بیشتری نسبت به BIOS انجام دهد. ممکن است در حافظه فلش در مادربرد ذخیره شود ، یا ممکن است از هارد دیسک یا شبکه در بوت بارگیری شود.

نحوه دسترسی به تنظیمات UEFI

اگر کاربر معمولی سیستم شخصی هستید ، تغییر روی سیستم با UEFI تغییر قابل ملاحظه ای نخواهد بود. سیستم جدید شما سریعتر از آنچه در BIOS وجود دارد روشن و خاموش می شود و می توانید از هارد های با اندازه ۲.۲ ترابایت یا بیشتر استفاده کنید.

در حالی که UEFI یک به روزرسانی بزرگ است ، اما تا حد زیادی در پس زمینه است. اکثر کاربران رایانه های شخصی هرگز متوجه نمی شوند و یا نیاز به مراقبت دارند که رایانه های شخصی جدید خود به جای BIOS سنتی از UEFI استفاده می کنند. آنها فقط بهتر کار می کنند و از سخت‌افزار و ویژگی های مدرن تر پشتیبانی می کنند.