چراغ ضد انفجار چیست؟

چراغ ضد انفجار چیست؟

چراغ‌ ضد انفجار(https://atlasmachine.net/explosion-proof-lights/) به وسیله روشنایی گفته می‌شود که قادر است جرقه‌هایی را محدود کند که به طور بالقوه می‌توانند گازهای قابل اشتعال موجود در جو را مشتعل کنند. بنابراین، چراغ‌ ضد انفجار به تجهیزات روشنایی مقاوم در برابر انفجار اشاره نمی‌کند، بلکه به ظرفیت جلوگیری از انفجارهای خارجی در یک مکان خطرناک اشاره دارد. می‌توان از تمامی این چراغ‌ها در مناطق گازی پرخطر Zone1 و Zone2 استفاده کرد.

ساختار چراغ ضد انفجار

ساختار چراغ ضد انفجار معمولاً در یک قاب یا محفظه ضخیم قرار می‌گیرد که از مواد محکمی مانند فولاد یا آلومینیوم ساخته شده است. علاوه بر این، به لنزهای بسیار بادوامی مجهز است که می‌توانند در شرایط سخت کاری مقاوت کنند و از ترک خوردن جلوگیری کنند؛ ترک‌هایی که می‌تواند در نهایت منجر به نشتی و انفجار شوند.

با توجه به ساختار چراغ ضد انفجار، این چراغها ضمن صرفه جویی در مصرف انرژی، حاوی مواد سمی یا مضر مانند جیوه و سرب نیز نیستند؛ که برای محیط زیست مضر باشند. بنابراین، با توجه به این خصوصیات و ویژگی های چراغ‌ ضد انفجار، استفاده از آنها به جای وسایل روشنایی سنتی دیگر، به کسب و کارها امکان سازگاری با محیط زیست را می دهد.

انواع چراغ‌ های ضد انفجار

به طور کلی چراغ‌ ضد انفجار به دو شکل ارائه می‌شوند:

• چراغ‌های پرتابل ضد انفجار
• چراغ‌های ثابت ضد انفجار

چراغ‌ ضد انفجار پرتابل

چراغ‌ ضد انفجار پرتابل را می‌توان به راحتی از یک مکان به مکان دیگر منتقل کرد و در هر مکان‌ و موقعیت دلخواه از آن استفاده کرد. بنابراین این نوع از چراغ‌های‌ ضد انفجار در انواع سبک‌‌ها، اندازه‌ها و متناسب با نیاز انواع مختلف صنایع عرضه می‌شوند، صنایعی مانند دکل‌های دریایی و زمینی، معادن زغال سنگ، کارخانه‌های غلات و شکر، کارخانه‌های پتروشیمی و غیره.

 جدا از مصارف صنعتی، این دسته از چراغ‌های ضد انفجار برای عملکردهای دیگری چون عملیات‌های آتش‌نشانی، اکتشافات زمین‌شناسی وغیره هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور مثال چراغ‌قوه ضدانفجار و هند لامپ ضد انفجار در این دسته از وسایل روشنایی ضد انفجار قرار می‌گیرند.

چراغ‌ قوه ضد انفجار

این نوع از چراغ‌ ضد انفجار، چراغ‌قوه‌ای که لقب خود ایمن یا IS را می‌گیرد، به گونه‌ای طراحی شده‌ است که از دمای‌های بالا و غیر عادی اجزای کوچک داخلش پیشگیری کند و جرقه‌ای برای مشتعل کردن مواد اطراف ایجاد نکند. به عبارت دیگر این چراغ‌قوه‌ها، ضد انفجار هستند و در محیط های پرخطرZone1,Zone0 و Zone2 قابل استفاده هستند.

اما چرا باید از چراغ قوه‌ ضد انفجار استفاده کرد؟ در هر جایی که خطر انفجار هست، ابزارهای مخصوص به خودش هم نیاز است. موضوع خطر انفجار نه تنها جوشکارها، نصب‌کنندگان گاز یا رانندگان کامیون‌های نفتی را شامل می‌شود، بلکه گروه‌های شغلی چون صنایع شیمیایی، انبار کالاهای خطرناک یا مغازه‌های رنگ نیز از اشتعال ناگهانی و انفجارهای ناشی از آن در امان نیستند. کسانی که در چنین محیط‌های بالقوه خطرناکی کار می‌کنند، به چراق‌قوه ضد انفجار نیاز دارند تا خود و همکارانشان را از خطرهای احتمالی در امان نگه دارند.

هند لامپ ضد انفجار

هر جا که به یک منبع نور ایمن و قابل انعطاف برای کاربردهایی چون گشت‌های امنیتی، بازرسی و تعمیرات نیاز باشد، چراغ‌های هند لامپ ضد انفجار به میدان می‌آیند. این نوع از چراغ‌ ضد انفجار علاوه بر قابلیت اطمینان و ایمنی، الزامات استاندارد حمل، وزن و ویژگی‌های روشنایی را هم برآورده می‌کنند. یکی از کابردهای ضروری این چراغ‌های ضد انفجار را می‌توان در استفاده پلیس و آتش‌نشانی برای اطمینان از ایمنی در صحنه تصادف در صورت مواد منفجره نام برد.

چراغ‌های ثابت ضد انفجار

دسته دوم از روشنایی‌های ضد انفجار، چراغ‌ ضد انفجار ثابت هستند. همانطور که از نام آن‌ها پیدا است، در یک مکان خاص، ثابت هستند و نمی‌توان آن‌ها را از یک مکان به مکان دیگر منتقل کرد. هنگامی که نیاز به نور در یک مرکز ثابت و مشخص باشد، استفاده از چراغ‌ های ثابت ضد انفجار معقول‌تر است. این دسته مانند پروژکتور ضد انفجار معمولا برای روشن کردن مناطق پر خطر zone1  و  zone2  استفاده می‌شوند.

Zone1  محیط‌هایی است که امکان ایجاد آمیزه‌ای از گاز و هوای قابل اشتعال، تحت شرایط عادی وجود دارد. اما Zone2  مکان‌هایی است که تحت شرایط غیرعادی مانند نشت ناگهانی، مخلوط گاز و هوای قابل انفجار در مدت زمان کوتاهی به وجود می‌آید. از جمله این نوع چراغ‌ ضد انفجار می‌توان چراغ فلورسنت،LED ، چراغ آویز و پروژکتور ضد انفجار را نام برد.

چراغ فلورسنت ضد انفجار

چراغ‌های فلورسنت ضد انفجار برای نورپردازی و روشنایی محیط‌های داخلی مثل سوله‌ها با روش نصب سقفی، دیواری و آویز، و یا روشنایی محیط‌های بیرونی با نصب بر روی پایه چراغ استفاده می‌شوند. به طورکلی ویژگی این چراغ‌ ضد انفجار عباتند از:

• ساختار تیوپی ۲ یا ۴ فوتی
• رنج توانی ۱۸، ۳۶ و ۵۸ وات
• نوع حفاظتی IIB و IIC
• لومن خروجی در محدوده متوسط
• محفظه ضد شعله (Exd) و یا ایمنی مضاعف (Exe)، فلورسنت‌های بدنه باکالیت یا GRP دارای این نوع حفاظتی و مقاوم در برابر ضربه هستند.
• محدوده دمای محیطی گسترده از ۴۰- تا ۵۵+ درجه سانتیگراد
• قابل استفاده در Zone1، Zone2، Zone21 و Zone22

بر اساس زمینه کاربرد، نور فلورسنت ضد انفجار را می‌توان در پالایشگاه، کارخانه پتروشیمی، پمپ‌بنزین، تانکرهای نفت، مخزن سوخت، کارخانه شیمیایی، کارخانه آفت کش‌ و هر جایی که گاز قابل اشتعال، بخار، مه و گرد و غبار وجود دارد استفاده کرد.

LED  ضد انفجار

مهم‌ترین اصول چراغ‌ های LED ضد انفجار، محدود کردن دمای سطح لامپ و سطح قطعات الکترونیکی است که در تماس با گازها و گرد و غبار قابل اشتعال قرار دارند. بنابراین این چراغ‌ ضد انفجار همیشه دمای سطح تماس الکتریکی را در محدوده‌‌ای کمتر از حداقل دمای احتراق یا دمای اشتعال نگه می‌دارند و از انفجار جلوگیری می‌کنند. در حال حاضر، LEDهای ضد انفجار از کم مصرف‌ترین نوع چراغ‌های ضد انفجار هستند که به طور گسترده در میادین نفتی، نیروگاه‌ها، کارخانه‌های شیمیایی و پمپ‌بنزین‌ها استفاده می‌شوند.

چراغ آویز ضد انفجار

معمولا در چراغ آویزهای ضد انفجار بسته به رنگ نور مورد نیاز، از لامپ‌های متال هالید(HP) یا لامپ‌های بخار سدیم استفاده می‌شود؛ که خروجی نور بالایی را ارائه می‌دهند و عمر نسبتا طولانی دارند. البته نمونه‌های از چراغ آویز ضد انفجار هم وجود دارند که از فناوری نوآورانه  LEDها استفاده کرده است، یعنی شدت نور بیشتر با مصرف انرژی کمتر است. طراحی جمع و جور اما مقاوم چراغ آویزهای ضد انفجار باعث شده تا سال‌های زیادی را در بسیاری از کارخانه‌های صنعتی مورد استفاده قرار گیرند و در آزمون زمان مقاومت کنند.

پروژکتور ضد انفجار

این دسته از چراغ‌ ضد انفجار، بسیار مقاوم، کارآمد و بادوام هستند. این‌ ویژگی‌های برجسته سری پروژکتورهای انفجار بدنه آلومینیومی هستند که در دو مدل گازی و LED قابل تهیه و خرید هستند. پروژکتورهای ضد انفجار گازی از لامپ‌های مختلفی چون لامپ متال هالید(HIE)، لامپ جیوه (HME) و لامپ سدیمی (HSE) استفاده می‌کنند که رنج توانی آن‌ها بین ۷۰ تا ۱۰۰۰ وات است. در طرف دیگر پروژکتورهای ضد انفجار LED هستند که درایورهای امن و قابل اتکا دارند و در برابر سرج، تداخلات الکترومغناطیسی و اتصال کوتاه مقاوم هستند. تمامی پروژکتورهای ضد انفجار دارای حفاظت IP66   هستند.

پروژکتورهای ضد انفجار در دو نوع ثابت و پرتابل قابل تهیه هستند. بنابراین می‌توانید آن‌ها را با خود به هر محیط خطرناک و قابل اشتعالی بروید و با توجه به نیازتان، شار نوری مورد نظرتان را تامین کنید. راحتی و سهولت در مونتاژ و نگهداری از دیگر ویژگی‌های بارز این پروژکتورهای ضدانفجار است.

منبع