آلرژی غذایی چیست و چه تاثیری بر گوارش می‌گذارد؟
وقتی که فندق می‌خورید پره‌های بینی‌تان به خارش می‌افتند؟ عسل ممکن است سیستم تنفسیتان را دچار مشکل کند و سخت نفس بکشید؟ با خوردن باقلا سبز کارتان به بیمارستان می‌کشد؟ شما عضوی از ۴٪ جمعیت مبتلا به آلرژی غذایی در دنیا هستید. در جمعیت جهان حدود ۴ تا ۶٪ کودکان و نزدیک به ۴٪ بزرگسالان به بعضی از مواد غذایی خاص حساسیت (آلرژی) دارند. علائم آلرژی بیشتر در نوزادن و کودکان به صورت شدید دیده می‌شوند، اما حتی تا بزرگسالی هم می‌توانند خودشان را نشان بدهند. گاهی حتی به غذایی که سال‌ها خورده‌اید، حساسیت پیدا می‌کنید. در این مطلب آلرژی غذایی و تاثیر آن بر سیستم گوارش و به صورت کلی بدن انسان را بررسی می‌کنیم.
تعریف آلرژی غذایی
آلرژی غذایی نوعی واکنش در بدن است، در واقع واکنش سیستم ایمنی که اغلب پس از خوردن یک غذای خاص اتفاق می‌افتد. وقتی کسی آلرژی داشته باشد، حتی مقدار بسیار کمی از آن میتواند موجب بستری شدن آن فرد شود. با این که حساسیت غذایی را اصولا «بیماری» محسوب نمی‌کنیم، اما از نظر علمی آنها نوعی بیماری مزمن (chronic) حساب می‌شوند. واکنش آلرژیک وقتی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن فرد، ماده خاصی (همان آلرژن) را خطرناک میداند و واکنشی بیش از حد به آن نشان میدهد.
در این هنگام، سیستم ایمنی آنتیبادی خاصی به نام ایمونوگلوبین E یا (IgE) ترشح می‌کند و آن را سراغ عامل حساسیت‌زا (مثلا بادام‌زمینی یا باقلا سبز) میفرستد. در نتیجه مبارزه این دو عامل، علائمی در بدن به وجود میآیند که برایمان آشنا هستند: تنگی نفس، ورم، سکسکه و… نباید فراموش کرد که آلرژی با عدم تحمل غذا (food intolerance) متفاوت است. با این که عدم تحمل بعضی از مواد غذایی (مانند لاکتوز) برای سیستم گوارش مشکل ایجاد می‌کند اما نسبت به آلرژی کمتر خطر دارد و شامل سیستم ایمنی نمی‌شود.
چرا بعضی‌ها آلرژی غذایی دارند و بعضی‌ها نه؟
بعضی از افراد با خوردن غذاهایی مانند بادمجان و بادام‌زمینی دچار مشکلات گوارشی و پوستی می‌شوند و بعضی‌ها بدون هیچ مشکلی این مواد را مصرف می‌کنند. آیا شانس در این موضوع دخیل است؟ خیر. موضوع اصلا مواد خاصی مانند بادام‌زمینی و بادمجان نیست، موضوع آن عامل خاص در بدن است که این خوراکی‌ها تحریکش می‌کنند. دانشمندان هنوز درباره عامل اصلی ایجاد آلرژی در بدن به یک نتیجه قطعی نرسیده‌اند، اما نقش ژنتیک را انکار نمی‌کنند.
اگر والدین شما به چیزی آلرژی داشته باشند، احتمالا شما هم دارید. همچنین اگر یکی از اعضای درجه یک خانواده آسم داشته باشد، ریسک آلرژی داشتن شما خیلی بالاتر می‌رود.
قابلیت‌های بیولوژیک هم در ایجاد آلرژی تاثیرگذار هستند. با این‌که اصلا به نظر عادلانه نمیآید، اگر شما آلرژی داشته باشید با احتمال بالاتری آلرژی‌های دیگر هم پیدا می‌کنید. سیستم ایمنی شما به چیزی حساسیت دارد و در حال تولید ایمونوگلوبین غیرضروری است، پس خیلی احتمال دارد که آن را به سوی مواد غذایی دیگری هم ترشح کند. همین موضوع حساسیت بیش از حد بعضی از افراد را هم توجیه می‌کند، حتما شما هم کسانی را دیده‌اید که به «همه‌چیز» حساسیت دارند. و در مقابل، انگار بعضی‌ها به هیچ چیزی حساسیت ندارند..
تاثیرات آلرژی غذایی بر سیستم گوارش
نظرات دانشمندان در مورد تاثیرات آلرژی بر گوارش انسان متفاوت است. همان‌طور که گفتیم، آلرژی غذایی وقتی رخ میدهد که یک غذا در بدن، به عنوان عامل خارجی یا خطرناک در نظر گرفته می‌شود و ایمونوگلوبین به سراغ آن می‌رود. همین ترشح، هیستامین را در بدن آزاد می‌کند و در پی آن درد شکمی، اسهال، تهوع یا استفراغ پیش خواهد آمد. شایعترین غذاهایی که که علائم گوارشی آلرژیک ایجاد می‌کنند اینها هستند: میگو، لابستر، خرچنگ، بادام‌زمینی، دانههای درختی (گردو)، ماهی و تخم‌مرغ.
در عین حال بسیاری از محققان می‌گوید آلرژی غذایی بر گوارش تاثیر نمی‌گذارد، بلکه این گوارش است که بر آلرژی غذایی تاثیرگذار است. آلرژی غذایی بر اساس نظر این محققان، ناشی از نقص گوارشی است و ارتباطی با خود غذا ندارد (بلکه این بدن است که نتوانسته آن را به خوبی هضم کند). وقتی که سیستم ایمنی بتواند به خوبی کار خودش را انجام دهد، هم غذا و هم باکتری را به خوبی مدیریت می‌کند و دلیل مشکلات گوارشی ناشی از لبنیات و گندم، پیچیدگی غذایی آن‌هاست.
تاثیرات فیزیکی آلرژی در بدن ما
برای بعضی از افراد، واکنش آلرژیک به غذا شاید خیلی جالب نباشد، اما شدید و بحرانی هم نمی‌شود. اما بعضی از واکنشهای آلرژیک مخصوصا از نوع غذایی، افراد را بستری می‌کنند و حتی در خطر مرگ قرار می‌دهند. این علائم معمولا از چند دقیقه تا ده دقیقه بعد از خوردن غذا و در بعضی از موارد چند ساعت بعد خودشان را نشان می‌دهند:
- خارش و گزگز در دهان
- اگزما، کهیر یا خارش پوستی
- ورم صورت، لب‌ها و زبان یا گلو
- ورم بدن
- مشکلات تنفسی
- درد شکمی، اسهال، استفراغ و تهوع
- سرگیجه و غش
فاویسم، یکی از معروف‌ترین آلرژی‌های غذایی
واژه فاویسم برای توصیف یک واکنش آلرژیک بسیار شدید به دانه باقلای سبز به کار می‌رود. افرادی که این نوع خاص آلرژی را دارند، حدود ۶ تا ۲۴ ساعت بعد از خوردن غذایی که حتی حاوی مقادیر بسیار بسیار کمی باقلای سبز باشد دچار گرفتگی عضلانی، ضعف و رنگ‌پریدگی، زردی و ادرار تیره می‌شوند. این علائم ناشی از تخریب گلبول‌های قرمز خون هستند که خود واکنشی است به کنسانتره‌های آلرژی‌زای بسیار قدرتمند در دانه باقلا.
تنگی نفس هم گاهی در افراد مبتلا به این آلرژی دیده می‌شود و باید فورا آنها را به درمانگاه یا بیمارستان رساند تا علائم شدیدتر نشوند. در صورت رسیدگی نشدن به این بیماری، ممکن است مسائلی مانند کم‌خونی شدید، درد فلج‌کننده کمر و نارسایی کلیوی ایجاد شود و لازم باشد فرد به مدت طولانی تحت نظر یک متخصص داخلی یا دکتر متخصص ارتوپد قرار بگیرد.
درمان مشکلات آلرژیک با درمانکده
آلرژی یک مشکل مزمن است، و درمان همیشگی ندارد. با این حال، می‌توان همیشه با منع مصرف بعضی از مواد جلوی آن را گرفت و با خیال راحت به زندگی روزمره ادامه داد. برای کنترل علائم آلرژیک به غذاهای بسیار رایج مثل لبنیات و گندم، می‌توانید دارو مصرف کنید. در پلتفرم درمانکده، این امکان را دارید که از متخصصان مختلف، به صورت آنلاین نوبت ویزیت بگیرید و بعد به صورت حضوری ویزیت شوید.
این پلتفرم، مشکلات گشتن به دنبال یک پزشک عمومی توانا یا دکتر متخصص داخلی را از بین می‌برد، و دیگر لازم نیست که برای یافتن یک متخصص گوارش تهران را بگردید، کافی است آنلاین شوید و چند دقیقه وقت بگذارید. در حال حاضر، درمانکده در تهران، کرج و قزوین فعال است. برای پیدا کردن متخصص گوارشی که بتواند در مدیریت آلرژی‌تان به شما کمک کند، اینجا کلیک کنید.
منبع: شرق
