مهندسی مکانیک خودرو چیست + معرفی گرایش ها و بازار کار
همراه با پیشرفتی که در زمینه علوم رایانه و ارتباطاتی داریم، صنعت نیز به‌عنوان یکی از بخش‌های مهم اقتصادی در هر کشوری پیشرفت‌های خیره کننده و قابل توجهی داشته است. صنایع هرکدام در موضوعات و زمینه‌های مختلفی رشد کرده‌اند که یکی از مهم‌ترین آنها مهندسی مکانیک است و می‌توان گفت این بخش بسیار بیشتر از صنایع دیگر رشد و پیشرفت داشته است. از این رو یکی از زیر مجموعه‌های مهم مهندسی مکانیک مربوط به خودرو و اتومبیل می‌باشد. علاقه‌مندان به این حوزه بسیار گسترده و قابل توجه هستند که می‌خواهند در زمینه مکانیک خودرو فعالیت کنند. در این مطلب نگاه دقیقی به مبحث مهندسی مکانیک خودرو خواهیم داشت و علاوه بر آشنایی با رشته‌ی مهندسی مکانیک به یکی از مهم‌ترین جنبه‌های عملی و کاری آن یعنی مبحث خودرو اشاره خواهیم کرد، پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
مقالات و مطالب آموزشی متعددی برای یادگیری مبحث مکانیک خودرو وجود دارد که علاقه‌مندان به حوزه خودرو می‌توانند از آن استفاده کنند، یکی از این منابع فیلم‌های آموزشی فرادرس می‌باشد که توسط اساتید دانشگاهی و آموزشگاه‌های تخصصی علوم مکانیک تدریس شده است. برای آشنایی با دوره‌های آموزشی مکانیک خودرو می‌توانید به ویدیوهای پروژه محور و عملی فرادرس مراجعه فرمایید.
آشنایی با مهندسی مکانیک
احتمالاً وقتی صحبت از مهندسی مکانیک می‌شود ابتدا به فکر مکانیک خودرو و تعمیرگاه می افتیم و همچنین به فردی که فعالیت‌های مربوط به این زمینه را انجام می‌دهد مکانیکی می گوییم که همراه با روغن کاری و تعمیر خودرو هست! ولی باید بگوییم که این تصور اشتباه هست مهندسی مکانیک بسیار گسترده‌تر و بزرگ‌تر از مکانیک خودرو است و فقط یکی از گرایش‌های مهم مکانیک مربوط به خودرو می‌باشد. باید گفت مهندسی مکانیک با انرژی و حرکت در ارتباط می‌باشد و همچنین کارشناس و مهندس مکانیک به علوم ریاضی و فیزیک تسلط کامل دارد.
در اصل مهندس مکانیک علل ایجاد حرکت را بررسی خواهد کرد و همچنین توانایی تجزیه و تحلیل فرآیندهای استاتیکی و دینامیکی را بر عهده دارد. پس همان‌طور که می‌بینیم مهندسی مکانیک بسیار فراتر از صنعت خودروسازی است و می‌توانیم تمامی قوانین علم مکانیک را برای دستگاه‌ها و ماشین آلات بزرگ صنعتی نیز بکار ببریم. ولی در سالیان اخیر توجه ویژه‌ای به موضوع خودرو و ماشین‌های سواری شده است که تکنولوژی‌های جدیدی با خود به همراه دارد. مهندسی مکانیک خودرو توانسته است به رفاه و راحتی سرنشینان بیشتر توجه کند و در کنار آن امنیت و قابلیت‌های ویژه‌ای درون هر خودرو اضافه کند.
معرفی گرایش های مهندسی مکانیک
قبلاً نیز اشاره شد که مهندسی مکانیک با حرکت و انرژی همراه است و باید گفت تمامی اجرام در سراسر هستی درون خود انرژی لازم برای فعالیت و حرکت را خواهند داشت. پس این دو مقوله به هم کاملاً وابسته هستند و برای ایجاد حرکت به انرژی لازم نیاز داریم تا هر وسیله‌ای را از حالت اولیه و سکون به حالت حرکت دربیاوریم. در این بخش می‌خواهیم با توجه به فراگیر بودن این موضوع گرایش‌های مهندسی مکانیک را معرفی کنیم تا هر فردی که به این حوزه علاقه‌مند است بتواند از این راهنمایی استفاده‌های لازم را ببرد.
اصلی ترین گرایش های مربوط به رشته ی مهندسی مکانیک عبارتند از :
- مهندسی دریا
- مهندسی مکانیک سیالات
- مهندسی مکانیک در طراحی جامدات
- مهندسی مکانیک در ساخت و تولید
شاید بپرسید که موضوع مورد بحث ما یعنی مهندسی خودرو چرا در گرایش‌های فوق قرار ندارد؟ ولی باید گفت این مبحث در گرایش ساخت و تولید قرار دارد. در اصل منظور از گرایش ساخت و تولید مربوط به آموزش و تربیت افرادی می‌باشد که بتوانند در زمینه تولید و ساخت ماشین آلات مختلفی مانند کشاورزی، صنعتی، دفاعی، هوایی و غیره تسلط و تبحر داشته باشند. مهندسین ساخت و تولید می‌توانند با در اختیار داشتن علوم و فنون مربوط به این حوزه در دنیای جذاب و با درآمد بالای خودرو و صنایع وابسته به آن مشغول بکار شوند.
مقدمه ای بر رشته مهندسی مکانیک خودرو
رشته‌ی مکانیک خودرو را می‌توانیم یکی از محبوب‌ترین رشته‌های تحصیلی فنی و حرفه‌ای البته ویژه پسران در ایران و سراسر جهان بدانیم که فارغ‌التحصیلان این رشته در هنرستان می‌توانند به‌وسیله کنکور ناپیوسته در دانشگاه‌های سراسر کشور با تخصص مهندسی مکانیک خودرو شروع به تحصیل کنند.
مکانیک خودرو چیست؟
رشته مکانیک خودرو جزء رشته‌های موجود در زمینه صنعت در شاخه فنی و حرفه‌ای است که از جمله رشته‌های پرطرفدار برای تحصیل در مقطع هنرستان برای آقایان می‌باشد. با گذراندن علوم مربوط به مکانیک در دروس ریاضی و فیزیک می‌توانیم توانایی لازم برای طراحی و مدل سازی انواع خودرو و قطعات آن را به‌دست بیاوریم.
شکی نیست که خودرو سازی یکی از صنایع مهم در هر کشوری در سراسر جهان می‌باشد و انسان‌ها در جوامع شهری تا حد زیادی به حوزه حمل و نقل وابسته هستند. در کنار آن کارشناسان و مهندسین بسیار زیادی در زمینه ساخت خودرو در حال حاضر مشغول بکار هستند و صنایع مختلف دیگری نیز به خودرو سازی وابسته هستند که پیشرفت‌های صورت گرفته در زمینه تکنولوژی‌های ناوبری و الکترونیکی توانسته است جایگاه این صنعت را در جهان بسیار ویژه کند، به همین خاطر می‌توانیم آینده و بازار کار خوبی برای مکانیک خودرو در نظر بگیریم.
شاهد اهمیت خودروسازی آمارهای ارائه شده است که صنعت خودرو را بعد از نفت دومین صنعت مهم کشورمان ایران معرفی کرده است و به همین رشته‌ی تحصیلی مهندسی خودرو یکی از مهم‌ترین گرایش‌های مهندسی مکانیک معرفی شده است.
از جمله وظایف مهمی که مکانیک خودرو باید به آن مسلط باشد توانایی تشخیص، بازدید و رفع عیب خودرو است و به‌صورت علمی و عملی باید با تعمیرات انواع قطعات خودرو آشنایی کامل داشته باشد و همچنین توانایی سرویس و تعمیر هرکدام از اتومبیل های موجود در بازار خودرو را داشته باشد. تعمیرات صورت گرفته تنها مربوط به موتور خودرو نیست و شامل بخش‌های مکانیکی، حرکتی، برقی و الکتریکی خودرو نیز می‌باشد که از موتور محرکه گرفته تا اگزوز و همچنین امنیت و تهویه خودرو را شامل می‌شود.
حال افرادی که در رشته‌ی تحصیلی مهندسی خودرو مشغول به تحصیل می‌شوند برای ارتقای کیفیت آموزشی خود در صنعت خودرو باید به بررسی انواع موتورهای قدیمی شامل موتورهای احتراقی، بنزینی، دیزلی بپردازند و بعد از آن نیز با فرآیند تولید نیروی حرکتی در موتورهای هیبریدی و الکتریکی آشنا شوند. البته با توجه به نیاز و استفاده بیشتر کشورها از سوخت‌های تجدید پذیر نیاز است تا هرچه بیشتر با موتورهای الکتریکی و تکنولوژی ساخت باتری‌های مناسب برای خودروها آشنا شویم.
مهندسی خودرو برای چه کسانی مناسب است؟
محصلین و دانش آموزانی که به مباحث تعمیر خودرو و به‌طور کلی انواع اتومبیل علاقه دارند می‌توانند در رشته مهندسی خودرو مشغول تحصیل شوند. همچنین اگر علاقه‌مندان حوزه خودرو به برخی مباحث فنی شامل تولید قطعات مکانیکی، برقی، موتورهای خودرو و غیره علاقه دارند می‌توانند در رشته‌ی مهندسی خودرو به دریافت اطلاعات و دانش علمی مرتبط به این حوزه بپردازند. البته افرادی که رشته‌ی مهندسی خودرو را انتخاب می‌کنند لازم است تعهد و دقت بالایی داشته باشند و البته فردی باحوصله باشند تا بتوانند رفع عیوب خودرو را به خوبی انجام دهند.
در کنار علاقه به این رشته‌ی تحصیلی یک مکانیک خودرو لازم است مهارت و توانایی های فنی لازم برای حل مسائل و عیب یابی را با تمرکز بالا انجام دهد تا مشتریان از سرویس‌های انجام گرفته رضایت کامل داشته باشند. باید گفت رشته‌ی تحصیلی مکانیک خودرو برای کسانی مناسب است که می‌خواهند مهارت‌های فنی در حوزه نگهداری و تعمیر خودرو را یاد بگیرند و توانایی ساخت، طراحی و بهینه سازی انواع اتومبیل را بیاموزند. به‌طور کلی کسانی در این رشته موفق خواهند بود که تلاش و پشتکار بالایی برای اجرا و یادگیری فعالیت‌های عملی دارند و می‌توانند ارتباط خوبی را مشتریان خود ایجاد کرده و در کنار آن سرویس‌های منظم و کاملی را به آنها ارائه کنند.
شرایط تحصیل در رشته مهندسی مکانیک خودرو در دانشگاه
دانش آموزان رشته‌ی مکانیک خودرو بعد از اینکه مقطع هنرستان و دوره‌ی فنی و حرفه‌ای را گذراندند می‌توانند با کنکور ناپیوسته فنی و حرفه‌ای در کلیه دانشگاه‌های سراسر کشور و همچنین مؤسسات آموزش عالی در رشته‌ی مهندسی خودرو مشغول به تحصیل شوند و سطح آموزشی خود را تا مقطع دکترا ادامه دهند.
دانش آموزانی که در رشته‌ی ریاضی تحصیل کرده‌اند می‌توانند در رشته‌ی مهندسی مکانیک و گرایش آن یعنی مهندسی مکانیک خودرو وارد شوند و در صورتی که به این گرایش علاقه داشتند تا مقاطع بالاتر نیز تحصیل خود را ادامه دهند. کسانی که در این رشته فارغ‌التحصیل می‌شوند معمولاً به‌عنوان مهندس خودرو در کارخانجات خودروسازی و صنایع مختلف مشغول بکار خواهند شد.
گرایش های رشته تحصیلی مهندسی خودرو برای مقاطع بالاتر شامل ۳ گروه زیر می باشد :
- سازه و بدنه خودرو
- طراحی سیستم های تعلیق، فرمان و ترمز
- سیستم محرکه خودرو
دانشجویان در مقطع کاردانی مهندسی خودرو به‌صورت تخصصی با برخی مباحث مرتبط با طراحی هیدرولیک خودرو، طراحی کامپیوتری، بدنه و شاسی خودروها آشنا خواهند شد. پس از آن در مقطع کارشناسی می‌توانند تمامی آموخته‌های خود را به‌صورت پروژه‌های عملی اجرا و پیاده سازی کنند. دانشجویان پس از موفقیت در طی کردن دوره‌های آموزشی در رشته‌ی مهندسی خودرو می‌توانند به‌صورت عملی با توانایی زیر آشنا شوند:
- تعمیر و بهینه سازی عملی موتور محرکه خودرو
- کشف و پیدا کردن تمامی عیوب خودرو
- شناخت کامل شاسی و بدنه، طراحی قطعات خودرو
- آموختن نکات فنی انواع موتور بنزینی و دیزلی و تعمیرات آنها
- نقشه کشی، نقشه خوانی و انجام محاسبان موتورهای دیزلی و بنزینی
- طراحی و ساخت خودرو و قطعات آن با استفاده از نرم افزارهای تخصصی
- یادگیری تست های استاتیکی و ایرودینامیکی
- توانایی تعویض و تعمیر قطعات آسیب دیده
- توانایی تنظیمات و تعمیرات هیدرولیک خودرو
- آشنایی کامل با دستگاه های انتقال و تولید قدرت بصورت عملی
- آشنایی کامل با طراحی سیستم تعلیق و شتاب خودرو
- آشنایی کامل با طرز مونتاژ قطعات و دستگاه های موجود در کارخانجات خودرو سازی
شرایط بازار کار فارغ التحصیلان مهندسی مکانیک خودرو
البته کسانی که به‌صورت تجربی و عملی در زمینه مکانیک خودرو کار کرده باشند می‌توانند توانایی‌های لازم برای تعمیرات تخصصی انواع خودرو را کسب کنند ولی در درجه اول افرادی که در رشته‌ی مهندسی مکانیک خودرو تحصیل کرده باشند می‌توانند با در اختیار داشتن دانش و اطلاعات کافی در این زمینه به طراحی انواع خودروهای سواری و باری بپردازند. فارغ‌التحصیلان مهندسی خودرو می‌توانند با فضای فکری و مهارت‌های کامل، طراحی و تولید قطعات و سیستم‌های یک اتومبیل را انجام دهند تا نسبت به کسانی که تنها به‌طور تجربی مکانیک خودرو را یاد گرفته‌اند رقابت و مزیت بالاتری را کسب کنند.
می‌توان گفت با توجه به تولید روز افزون انواع خودرو، آینده شغلی مناسب و خوبی برای مکانیک کاران خودرو وجود دارد و مطمئناً فضای کاری جذابی برای متخصصین و مهندسین خودرو وجود خواهد داشت. کسانی که از رشته‌ی تحصیلی مکانیک خودرو فارغ‌التحصیل می‌شوند اغلب به کارشناسان فنی ماهر و مکانیک‌های متخصص تبدیل خواهند شد که هم در کارخانجات بزرگ خودرو سازی و هم در گروه‌های صنعتی زیر مجموعه‌ی آنها می‌توانند فعالیت کرده و مشغول بکار شوند. یکی از زیر مجموعه‌های کارخانجات خودروسازی مربوط به سازندگان لوازم و قطعات یدکی خودرو می‌باشد که برخی تعمیرگاه‌های مجاز تحت نظر خودروسازان می‌توانند قطعات مورد نیاز هر خودرو را تولید کنند.
از ویژگی‌های متمایز فراگیری مهندسی خودرو این است که نه تنها در کشورمان ایران بلکه در سایر کشورهای منطقه و جهان می‌توانید به‌عنوان مهندس خودرو مشغول بکار شوید. البته میزان درآمد در هر کدام از کشورها با توجه به تجربه و تخصص شما متفاوت خواهد بود. افراد در کنار اشتغال در بحث خودروسازی و کار در شرکت‌ها و صنایع مختلف، می‌توانند به‌عنوان مدرسین و اساتید متخصص، آموزش‌های مورد نیاز دانشجویان و کارآموزان را در مقاطع تحصیلی آموزش عالی تدریس کنند و در دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزشی، هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای، مراکز کار و دانش مشغول به کار شوند.
کلام آخر درباره مهندسی مکانیک خودرو
در این مطلب با مبحث مهندسی مکانیک و ویژگی‌های این رشته‌ی تحصیلی به‌صورت کلی آشنا شدیم و در مورد یکی از گرایش‌های مهم آن یعنی مهندسی مکانیک خودرو به‌صورت مفصل بحث کردیم. فارغ‌التحصیلان مهندسی خودرو توانایی بالایی در طراحی و ساخت انواع قطعات و بدنه اتومبیل را خواهند داشت و علاوه بر این از مزایای شغلی و درآمدی مناسبی بهره‌مند خواهد بود. اگر شما هم به خودروسازی و مهندسی خودرو علاقه‌مند هستید پیشنهاد می‌کنیم با یکی از منابع آموزشی معتبر در این زمینه که مهارت‌های کاملی را به شما ارائه خواهد کرد آشنا شوید و فیلم‌های آموزشی فرادرس را مشاهده کنید تا در آینده بازار کار و شغل مناسبی را کسب کنید.
