برچسب انرژی چیست و چه کاربردی دارد + راهنمای بهینه سازی مصرف انرژی
قصد داریم در این صفحه بررسی کنیم برچسب انرژی چیست. برچسب انرژی، به ما می‌گوید که بازده انرژی یک محصول چقدر است. ما برچسب انرژی را روی دستگاه‌های الکترونیکی می‌بینیم، از یخچال و ماشین ظرفشویی گرفته تا نمایشگرهای دیجیتال. نحوه رده بندی برچسب انرژی چیست؟ رده بندی، از سبز تیره (حداکثر بازده) شروع می‌شود و تا قرمز (حداقل بازده) ادامه دارد. این برچسب، مجموع مصرف انرژی و دیگر اطلاعات مربوط به محصول را نیز نشان میدهد. مثلاً برچسب انرژی نمایشگرهای دیجیتال، حتی اندازه صفحه را نیز نمایش میدهد. این اطلاعات زمانی به کار شما می‌آیند که بخواهید محصولات را با هم مقایسه کنید و با آگاهی کامل، محصول مورد نظر را خریداری نمایید. اما باید به این مسئله نیز توجه کنید که برچسب انرژی، طی زمان تغییراتی را تجربه کرده است. پس باید نوع برچسب‌های مشابه را با هم مقایسه کنید. در اینجا مایلم آموزش شبیه سازی و تحلیل انرژی در ساختمان با دیزاین بیلدر را که در فرادرس منتشر شده است به شما معرفی کنم؛ برای دریافت این آموزش روی لینک زیر کلیک کنید:
برچسب انرژی چیست؟
به طور کلی مصرف‌کنندگان عمده انرژی، در سه حوزه ساختمان، حمل و نقل و صنعت هستند. انرژی مصرفی ساختمانهای تجاری و مسکونی، شامل وسایل برقی، دستگاه‌های سرمایشی و گرمایشی و روشنایی می‌شود. امروزه، از یخچال و فریزر و ماشین ظرفشویی و لباسشویی گرفته تا کامپیوترهای رومیزی، همگی در مصرف انرژی سهیم هستند. ساختمانهای اداری نیز به دلیل مجهز بودن به کامپیوترهای متعدد، دستگاه‌های کپی، سنسورهای نوری و دستگاه‌های متعدد دیگر، انرژی زیادی مصرف می‌کنند.
طبق آمارهای انجام شده، بیش از ده کالای مورد استفاده عموم وجود دارد که مصرف انرژی دارند. این آمارها می‌گویند ۱۰۰% خانوارهای شهرنشین و ۹۰% خانوارهای روستانشین، به شبکه ملی برق وصل هستند. حتی وسایل سرمایش و گرمایش ساختمان که معمولاً در دید افراد نیستند نیز، انرژی قابل توجهی مصرف می‌کنند. بنابراین اگر مصرف‌کنندگان خانگی زیاد باشند و این دستگاه‌ها نیز مصرف انرژی زیادی داشته باشند، انرژی زیادی هدر خواهد رفت و هزینه برق نیز بسیار زیاد خواهد شد. به این دلیل، یخچال و فریزرها، اولین دستگاه‌های سرمایشی در ایران بودند که مجبور به ارائه برچسب انرژی شدند. یخچال و فریزرها، بین وسایل برقی در خانه، بیشترین اهمیت را دارند.
مصرف برق این دستگاه‌ها فقط در سال ۱۳۸۰، تقریباً ۱۶ میلیارد کیلو وات بر ساعت بود. بد نیست بدانید که جهت تولید انرژی برق فقط برای یخچال و فریزر، هر سال ۴۰۰ کیلوگرم گاز گلخانه‌ای، به جو زمین وارد می‌گردد. تا به امروز، برای تعیین بازدهی انرژی بیشتر وسایل برقی خانگی مثل اتو، آبگرمکن، سماور برقی، کولرهای برقی و آبی و ماشین لباسشویی، شاخص‌هایی مشخص شده است و این دستگاه‌ها، برچسب انرژی دارند. استانداردهای مصرف انرژی، توسط شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت ایران، تدوین می‌شود. این شرکت، وظیفه همه سیاست‌گذاری‌های مربوط به برچسب انرژی را بر عهده دارد. در این راستا، همه محصولات باید بدون این که خدمات ارائه شده به مصرف‌کننده را کاهش دهند، بازدهی انرژی مطلوبی داشته باشند.
طبق مطالعات، ۳۴ درصد کل انرژی مصرفی، به فعالیت‌های انسانی مربوط به ساختمان، از جمله روشنایی، تجهیزات سرمایشی و گرمایشی، وسایل پخت و پز و غیره اختصاص داده شده است. تقریباً ۲۵% تا ۳۰% آلاینده‌های کربن دی اکسید مرتبط به انرژی ناشی از مصرف ساختمان‌هاست. محصولات ساختمانی که از نظر انرژی، مناسب بیست سال آینده باشند، تا الان تولید نشده‌اند. استانداردهای اجباری برای افزایش بازدهی انرژی، باعث شده‌اند محصولات با بازدهی پایین، از بازار خارج شوند و مصرف‌کنندگان بتوانند با آگاهی بهتر، محصولی با حداکثر بازدهی انرژی را انتخاب کنند.
منظور از تغییر در برچسب انرژی چیست؟
سیستم برچسب انرژی، ابتدا در سال ۱۹۹۴ معرفی شد و در سال ۲۰۰۴ گسترش یافت. هدف از استفاده رده بندی جدید برچسب انرژی چیست؟ هدف از این برچسب این بود که به مشتریان کمک کند محصولی را بخرند که حداکثر بازدهی را دارد، تا تولیدکنندگان، بیشتر به سمت ارائه تکنولوژی‌هایی با بازده بیشتر باشند. از آن زمان تا الان، تکنولوژی، پیشرفت‌های چشمگیری در این زمینه داشته است. تکنولوژی مدرن، در مقایسه با ۲۰ سال قبل، بازده انرژی بسیار زیادی دارد. این تغییر باعث شده که در برچسب انرژی نیز تغییرهایی ایجاد شود.
ابتدا، میزان رده بندی به A (حداکثر بازده) تا G (حداقل بازده) تغییر کرد. اما چون برخی از تولیدکنندگان، محصولاتی ارائه می‌دادند که بازدهی بالاتری داشتند، مواردی همچون A+، A++ و A+++ نیز به برچسب انرژی اضافه شدند. هرچند این رده‌ها را در جدیدترین نسخه برچسب انرژی نمی‌بینیم، اما چون هنوز محصولات قدیمی موجود در بازار، با آن‌ها رده بندی می‌شوند، بد نیست درباره‌شان کمی صحبت کنیم. در سال ۲۰۱۰ میلادی، رده A، به سه زیر رده A+، A++ وA+++ تقسیم شد. به این صورت که هرچه + کنار A بیشتر باشد، بازده انرژی محصول نیز بالاتر است. در نتیجه A+++ در بهترین رده قرار می‌گیرد.
پس از آن، دوباره رده بندی جدیدی ارائه شد که بین A تا G است. در این رده بندی، A+++ در رده B قرار می‌گیرد. رده A نیز خالی می‌ماند تا اگر محصولی با بازده انرژی بیشتر تولید شد، در آن‌جا قرار بگیرد. این باعث می‌شود که دنیا همچنان به سمت محصولاتی با بازده بیشتر حرکت کند. سیستم رده بندی جدید، در ۱ مارس ۲۰۲۱ معرفی شد و از این رو هنوز همه محصولات موجود در بازار، با این برچسب انرژی، رده بندی نشده‌اند. پس در مقایسه برچسب انرژی محصولات مختلف دقت بفرمایید. علاوه بر آن، بد نیست بدانید که برچسب انرژی کشورهای اتحادیه اروپا (شامل نروژ و سوئیس) و برچسب انرژی انگلیس، با هم فرق دارند.
دلیل اهمیت تغییر در برچسب انرژی چیست؟
همه ما باید برای آینده‌ای بهتر تلاش کنیم؛ و انتخاب محصولی با بازدهی انرژی بیشتر، به ما کمک می‌کند که مصرف انرژی و دیگر منابع طبیعی را کاهش دهیم. این تغییرات، با اهداف اتحادیه اروپا برای حفظ انرژی و جلوگیری از تغییرات آب و هوایی سازگار است. نباید فکر کرد که برچسب انرژی جدید، نسبت به نسخه‌های قبلی، ضعیف‌تر است؛ چون ضابطه انرژی هر کلاس تغییر کرده و خیلی سختگیرانه‌تر از قبل شده است. به طوری که مثلاً در رده بندی جدید، بیشتر مدل‌های پیشرفته نمایشگرهای الکترونیکی، در رده‌های زیرین (F و G) قرار می‌گیرند.
قوانین طراحی اکوی جدید، باید در نمایشگرهای الکترونیکی جدید نیز رعایت شوند. پس این نمایشگرها باید حداقل استانداردی را برای بازدهی انرژی رعایت کنند؛ مثلاً حداکثر مصرف انرژی مجاز در حالت استندبای. یک مورد مهم در طراحی اکو، قابلیت تعمیر و بازیافت است. بخش‌های قابل تعویض باید هرچه راحت‌تر عوض شوند و باید اطلاعاتی راجب تعمیر و نگهداری، در اختیار کاربران محصول و تعمیرکاران حرفه‌ای قرار گیرد. سیستم مقیاس‌بندی جدید، ناحیه صفحه را نیز در نظر می‌گیرد. در این مورد، نقش برچسب انرژی چیست؟ این برچسب، بازدهی یک محصول را هنگام نمایش محتوای HDR نشان میدهد (چون این نوع محتوا، دو برابر دیگر محتواها، انرژی مصرف می‌کند). علاوه بر آن، برچسب انرژی، اطلاعات اندازه محوری نمایشگر و رزولوشن را نشان میدهد تا مشتری بتواند بهتر آن را با سایر نمایشگرها مقایسه کند. مصرف انرژی که روی برچسب انرژی نمایش داده می‌شود، طبق ضابطه‌ای مشخص است که توسط EU تعریف شده است. مقدار نیروی برق برحسب وات، در سطح مشخصی از روشنایی و در حالت HDR محاسبه می‌گردد.
تاریخچه برچسب انرژی در ایران
حالا که دانستیم برچسب انرژی چیست و درباره تاریخ جهانی آن، اطلاعاتی کسب کردیم، خوب است درباره تاریخچه آن در ایران نیز بیشتر بدانیم. در گذشته مصرف انرژی در بخش‌های خانگی و صنعتی کشور ایران، خیلی بالاتر بود و تولیدکنندگان، نسبت به بازده انرژی محصولات تولیدی خود، سهل‌انگار بودند. از طرفی مصرف‌کننده نیز در این زمینه اطلاعات کافی نداشت. از این رو دولت ایران تصمیم گرفت برای انرژی مصرفی وسایل الکترونیکی خانگی، استانداردی را تعیین کند. از سال ۱۳۷۵، این اقدام‌ها شروع شد و در پی آن در ۱۳۷۸، آزمایشگاه ملی صرفه‌جویی انرژی تاسیس شد. این آزمایشگاه، اولین استاندارد خود را به یخچال و فریزرها اختصاص داد و همه کارخانه‌ها را مجبور کرد که از برچسب انرژی استفاده کنند. امروزه در ایران، برچسب انرژی را روی وسایل مختلفی می‌بینیم.
کدام دستگاه ها دارای برچسب انرژی هستند؟
برچسب انرژی یخچال
احتمالاً بیشترین جایی که برچسب انرژی به چشم همه ما خورده است، روی یخچال‌هاست. چون یخچال، دستگاهی است که توسط عموم افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد، افراد با دیدن برچسب انرژی روی آن، این سوال برایشان به وجود می‌آید که برچسب انرژی چیست؟ امروزه برچسب انرژی روی یخچال و فریزر، بسیار اهمیت پیدا کرده و کاربران، محصولی را انتخاب می‌کنند که در رده حداکثر بازده قرار داشته باشد. هرچه بازده انرژی یخچال بالاتر باشد، هزینه برق بیشتر کاهش می‌یابد، طول عمر یخچال بیشتر خواهد شد، مواد غذایی در فصول گرم، بهتر نگهداری می‌شوند و دستگاه شما کمتر به تعمیرات احتیاج پیدا خواهد کرد. مواردی که روی برچسب انرژی یخچال می‌بینیم عبارتند از برند تولیدکننده و مدل یخچال، مصرف برق دستگاه برحسب کیلو وات در ساعت سالانه، حجم مواد تازه به لیتر که می‌تواند نگهداری کند، حجم مواد منجمد به لیتر که می‌تواند نگهداری کند و منطقه جغرافیایی و شرایط آب و هوایی.
برچسب انرژی ساختمان
هر ساختمان، گواهی‌نامه‌ای شامل برچسب انرژی دارد که بازرس ویژه، آن را تایید و ثبت می‌کند. امروزه، اغلب ساختمانهای ایران، برچسب انرژی دارند. در ساختمان ملاک برچسب انرژی چیست؟ یک ساختمان در صورتی می‌تواند مجوز برچسب را کسب کند که تعدادی از قوانین را رعایت کرده باشد. گواهی نامه مورد نظر، طبق طراحی و ساخت ساختمان اعطا می‌گردد.
برچسب انرژی کولر گازی
برای افرادی که به کاهش مصرف برق اهمیت می‌دهند، مصرف بالای انرژی در دستگاه‌هایی مثل کولر گازی و اسپیلت، به دغدغه‌ای جدی تبدیل شده است. این افراد می‌توانند با انتخاب محصولی که بهترین برچسب انرژی را دارد، در مصرف برق صرفه‌جویی کنند. مواردی که در تعیین رده مصرف انرژی وسایل گرمایشی سرمایشی مثل کولر تاثیرگذارند عبارتند از: مقدار باد خروجی خنک‌کننده بر واحد کیلووات، مقدار صوت تولیدی بر واحد دسی‌بل، نسبت بازده انرژی کولر در حالت سرمایشی و گرمایشی و مقدار باد گرم خروجی بر واحد کیلو وات.
برچسب انرژی خودرو
شاید عجیب به نظر برسد، اما خودروها نیز برچسب انرژی دارند. هرچند که این برچسب را اکثراً در خودروهای برقی و هوشمند می‌بینیم؛ اما خودروهای بنزینی نیز ممکن است برچسب انرژی داشته باشند. بیایید ببینیم که در خودرو، عوامل تعیین‌کننده برچسب انرژی چیست.
- این که خودرو از چه برند و مدلی باشد.
- وزن خودرو چقدر باشد، از چه نوع سوختی استفاده کند و این که در کدام دسته سواری، باری یا کامیون قرار گیرد.
- سوخت مصرفی درون شهر و بیرون شهر خودرو چقدر باشد.
- خودروی مورد نظر، چه میزان گاز کربن دی اکسید تولید کند (میزان آلاینده‌ها، برحسب گرم بر کیلوگرم محاسبه می‌شود).
معرفی انواع برچسب انرژی
برچسب انرژی سوئیس
از آن جایی که سوئیس در اتحادیه اروپا نیست، قوانین مخصوص خود را تدوین می‌کند. هرچند که برچسب انرژی سوئیس، به برچسب اتحادیه اروپا شباهت دارد، اما اجبار استفاده از برچسب انرژی در این کشور، خیلی سختگیرانه‌تر از سایر کشورهاست. مثلاً در سوئیس، حتی قهوه‌سازها نیز برچسب انرژی دارند.
ستاره انرژی
ستاره انرژی، برای کشور آمریکا است و برای سیستم‌های کامپیوتری ارائه می‌شود. مثلاً به شما نشان میدهد که نمایشگر کامپیوتر، بازدهی بالایی دارد. برچسب ستاره انرژی را روی دستگاه‌هایی همچون کامپیوتر و همچنین دستگاه کپی و چاپگر می‌بینیم. چون این دستگاه‌ها، حالت استندبای دارند، خیلی مهم است که بتوانند در این حالت، انرژی زیادی مصرف نکنند.
برچسب انرژی Ecolabel
برچسب انرژی Ecolabel، عموماً برای نمایش میزان مصرف آب و انرژی به کار می‌رود؛ از این رو از این برچسب برای ماشین ظرفشویی استفاده می‌شود.
کلام آخر در مورد برچسب انرژی چیست
در این مقاله بررسی کردیم که برچسب انرژی چیست. برچسب انرژی، درباره میزان مصرف انرژی یک دستگاه الکترونیکی، اطلاعاتی را در اختیار افراد قرار میدهد تا بتوانند دستگاه بهتری را خریداری کند. برچسب انرژی در طی سال‌ها، تغییراتی را تجربه کرده است و هدف از این تغییرات، این بوده که تولیدکنندگان روز به روز، محصولاتی با بازدهی بیشتر را روانه بازار کنند. وقتی یک محصول با مصرف انرژی مناسب می‌خرید، نه تنها هزینه قبض برق خود را کاهش می‌دهید، بلکه قدمی مثبت در راه حفظ محیط زیست برمی‌دارید؛ چون از افزایش گازهای گلخانه‌ای جلوگیری می‌کنید. علاوه بر آن، با مصرف انرژی کمتر، سوخت‌های فسیلی را حفظ می‌کنید. ما می‌توانیم قدم به قدم، دستگاه‌های قدیمی خود را با مدل‌های جدیدی که بازدهی بالا دارند جایگزین کنیم و در این راه سهیم باشیم. در پایان مایلم آموزش برق و کنترل های تاسیسات فرادرس را به شما معرفی کنم؛ برای دریافت این آموزش روی لینک زیر کلیک کنید:
