آیا دستگاه‌های ایکس ری فرودگاه برای سلامتی مضر هستند؟

در دنیای امروز، دستگاه‌های ایکس ری به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما تبدیل شده‌اند. از پزشکی و صنعت گرفته تا امنیت فرودگاه‌ها، این فناوری نقش مهمی ایفا می‌کند. با این حال، نگرانی‌هایی نیز در مورد اثرات احتمالی این دستگاه‌ها بر سلامتی انسان وجود دارد. در این مقاله به بررسی علمی این موضوع می‌پردازیم و به طور خاص بر روی دستگاه ایکس ری فرودگاه و اثرات آن تمرکز خواهیم کرد.

دستگاه ایکس ری فرودگاه چیست و چگونه کار می‌کند؟

دستگاه ایکس ری فرودگاه، نوعی سیستم بازرسی امنیتی است که برای شناسایی اشیاء ممنوعه در چمدان‌ها و وسایل مسافران مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه با استفاده از اشعه ایکس، تصاویری از محتویات چمدان‌ها ایجاد می‌کند که به ماموران امنیتی اجازه می‌دهد تا به سرعت و بدون نیاز به بازرسی فیزیکی، موارد مشکوک را شناسایی کنند.

نحوه عملکرد دستگاه ایکس ری فرودگاه به این صورت است که اشعه ایکس از یک منبع تولید شده و از جسم عبور می‌کند. میزان جذب این اشعه توسط مواد مختلف، متفاوت است. موادی با چگالی بالا مانند فلزات، اشعه بیشتری را جذب کرده و در تصویر تیره‌تر دیده می‌شوند، در حالی که مواد با چگالی پایین مانند پلاستیک و پارچه، اشعه کمتری را جذب کرده و روشن‌تر به نظر می‌رسند. این تفاوت در جذب اشعه، تصویری از محتویات چمدان را ایجاد می‌کند که به اپراتور دستگاه نمایش داده می‌شود.

اشعه ایکس چیست و چه اثراتی بر بدن دارد؟

اشعه ایکس نوعی تابش الکترومغناطیسی با طول موج بسیار کوتاه است. این اشعه می‌تواند از مواد مختلف عبور کند و به همین دلیل در تصویربرداری پزشکی و بازرسی امنیتی کاربرد دارد. با این حال، قرار گرفتن در معرض دوزهای بالای اشعه ایکس می‌تواند برای سلامتی مضر باشد.

مضرات ایکس ری و عوارض ایکس ری به میزان و مدت زمان قرار گرفتن در معرض آن بستگی دارد. دوزهای بالای اشعه ایکس می‌توانند به DNA سلول‌ها آسیب برسانند و در نتیجه خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. با این حال، میزان اشعه‌ای که افراد در هنگام عبور از دستگاه ایکس ری فرودگاه دریافت می‌کنند، بسیار ناچیز است و معمولاً خطری برای سلامتی محسوب نمی‌شود.

خطرات اشعه ایکس و نگرانی‌های مربوط به سلامتی

یکی از نگرانی‌های اصلی در مورد خطرات اشعه ایکس، احتمال افزایش خطر ابتلا به سرطان است. مطالعات نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض دوزهای بالای اشعه ایکس می‌تواند خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان را افزایش دهد. با این حال، میزان اشعه‌ای که افراد در هنگام عبور از دستگاه ایکس ری فرودگاه دریافت می‌کنند، بسیار پایین‌تر از حدی است که بتواند خطر قابل توجهی برای سلامتی ایجاد کند.

نگرانی دیگر مربوط به بارداری و اشعه ایکس است. زنان باردار معمولاً در مورد اثرات اشعه ایکس بر جنین خود نگران هستند. در حالی که توصیه می‌شود زنان باردار از قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس در صورت امکان خودداری کنند، میزان اشعه‌ای که در دستگاه ایکس ری فرودگاه وجود دارد، بسیار کم است و معمولاً خطری برای جنین محسوب نمی‌شود. با این وجود، زنان باردار می‌توانند در صورت تمایل، از بازرسی دستی به جای عبور از دستگاه ایکس ری درخواست کنند.

اثرات اشعه ایکس بر بدن در سفرهای هوایی مکرر

افرادی که به طور مکرر سفر هوایی دارند، ممکن است نگران اثرات اشعه ایکس بر بدن خود باشند. با این حال، حتی با سفرهای مکرر نیز، میزان اشعه‌ای که از دستگاه ایکس ری فرودگاه دریافت می‌شود، بسیار ناچیز است و خطری برای سلامتی ایجاد نمی‌کند. میزان اشعه دریافتی در هر بار عبور از دستگاه ایکس ری فرودگاه، تقریباً برابر با میزان اشعه‌ای است که فرد در چند دقیقه پرواز در ارتفاع بالا دریافت می‌کند.

بررسی دقیق‌تر دوز اشعه و واحدهای اندازه‌گیری

برای درک بهتر میزان اشعه‌ای که در دستگاه ایکس ری فرودگاه دریافت می‌کنیم، لازم است با واحدهای اندازه‌گیری اشعه آشنا شویم:

• سیورت (Sievert – Sv): واحد اندازه‌گیری دوز مؤثر اشعه است که میزان آسیب بیولوژیکی ناشی از اشعه را نشان می‌دهد. از آنجا که سیورت واحد بزرگی است، معمولاً از واحدهای کوچک‌تر مانند میلی‌سیورت (mSv) و میکرو‌سیورت (µSv) استفاده می‌شود.
• میکرو‌سیورت (µSv): یک میلیونیم سیورت است. میزان اشعه‌ای که در دستگاه ایکس ری فرودگاه دریافت می‌کنیم، معمولاً در حد میکرو‌سیورت است.

برای مثال، میزان اشعه‌ای که در یک پرواز طولانی (به دلیل قرار گرفتن در معرض تابش‌های کیهانی) دریافت می‌کنیم، حدود ۲ تا ۵ میکرو‌سیورت در ساعت است. در مقایسه، میزان اشعه‌ای که در یک بار عبور از دستگاه ایکس ری فرودگاه دریافت می‌کنیم، کمتر از ۱ میکرو‌سیورت است. این نشان می‌دهد که میزان اشعه دریافتی بسیار ناچیز است.

سرطان و اشعه ایکس: بررسی ارتباط علمی

ارتباط بین سرطان و اشعه ایکس موضوعی است که تحقیقات زیادی بر روی آن انجام شده است. مطالعات نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض دوزهای بالای اشعه ایکس می‌تواند خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان را افزایش دهد. با این حال، میزان اشعه‌ای که در دستگاه ایکس ری فرودگاه استفاده می‌شود، بسیار کم است و نمی‌تواند به طور مستقیم باعث ایجاد سرطان شود.

دستگاه ایکس ری فرودگاه و استانداردهای ایمنی

دستگاه‌های ایکس ری فرودگاه تحت استانداردهای ایمنی سختگیرانه‌ای طراحی و تولید می‌شوند. این استانداردها میزان اشعه‌ای که دستگاه می‌تواند منتشر کند را محدود می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که میزان اشعه دریافتی توسط مسافران در حد بسیار پایینی باشد. علاوه بر این، دستگاه‌ها به طور دوره‌ای توسط متخصصان بررسی و تست می‌شوند تا از عملکرد صحیح و ایمن آنها اطمینان حاصل شود.

مقایسه دستگاه ایکس ری فرودگاه با سایر منابع اشعه

برای درک بهتر میزان اشعه‌ای که در دستگاه ایکس ری فرودگاه دریافت می‌کنیم، می‌توان آن را با سایر منابع اشعه مقایسه کرد. به عنوان مثال، میزان اشعه‌ای که فرد در یک عکس رادیولوژی دندان دریافت می‌کند، بسیار بیشتر از میزان اشعه‌ای است که در چندین بار عبور از دستگاه ایکس ری فرودگاه دریافت می‌کند. همچنین، میزان اشعه‌ای که به طور طبیعی از محیط دریافت می‌کنیم (مانند تابش‌های کیهانی و رادیواکتیویته طبیعی)، بسیار بیشتر از میزان اشعه‌ای است که در دستگاه ایکس ری فرودگاه وجود دارد.

نکات ایمنی در مورد استفاده از دستگاه ایکس ری فرودگاه

اگرچه میزان اشعه در دستگاه ایکس ری فرودگاه بسیار کم است، رعایت برخی نکات ایمنی می‌تواند به کاهش بیشتر این میزان کمک کند:

• سعی کنید وسایل فلزی خود را قبل از رسیدن به دستگاه از خود جدا کنید تا از بازرسی مجدد جلوگیری شود.
• در صورت بارداری، می‌توانید از بازرسی دستی به جای عبور از دستگاه ایکس ری درخواست کنید.
• نگران نباشید، میزان اشعه دریافتی بسیار ناچیز است و خطری برای سلامتی شما ایجاد نمی‌کند.

نتیجه‌گیری

با توجه به بررسی‌های علمی و استانداردهای ایمنی موجود، می‌توان گفت که دستگاه ایکس ری فرودگاه خطری جدی برای سلامتی انسان محسوب نمی‌شود. میزان اشعه‌ای که افراد در هنگام عبور از این دستگاه‌ها دریافت می‌کنند، بسیار ناچیز است و قابل مقایسه با سایر منابع اشعه‌ای که به طور روزمره با آنها مواجه هستیم، نیست. نگرانی‌ها در مورد مضرات ایکس ری، عوارض ایکس ری، خطرات اشعه ایکس، اثرات اشعه ایکس بر بدن، سرطان و اشعه ایکس و بارداری و اشعه ایکس در مورد دستگاه ایکس ری فرودگاه، تا حد زیادی بی‌مورد است. با این وجود، رعایت نکات ایمنی و آگاهی از نحوه عملکرد این دستگاه‌ها می‌تواند به کاهش نگرانی‌ها و افزایش اطمینان خاطر کمک کند. بنابراین، با خیالی آسوده می‌توانید از سفرهای خود لذت ببرید و نگرانی در مورد دستگاه ایکس ری فرودگاه نداشته باشید.