آموزش latex فارسی ( لتکس ) و بررسی مزایا و معایب آن

بعد از فرایند پژوهشی برای نگارش متون علمی و آکادمی آموزش latex فارسی بسیار ضروری است تا بتوانید با حروف چینی دقیق نتایج پژوهش خود را به رشته تحریر درآورید.

لتکس برای حروف چینی و منتشر کردن نتایج پژوهش های علمی و آکادمی بسیار مناسب است و کار شما را برای نمایش دقیق نتایج ، راحت خواهد نمود. اگرچه ابزار های زیادی دیگری نیز وجود دارند که این امکان را به پژوهشگر می دهند اما latex فارسی به صورت تخصصی برای پژوهش های حرفه ای تولید شده است.

لتکس یا لاتک چیست ؟

LATEX یک سیستم آماده سازی و نوشتن متن مبتنی بر TEX است که از TEX به عنوان موتور ماشین تحریر استفاده می کند. LATEX یک زبان نشانه گذاری درست مانند HTML است. با این تفاوت که با لاتک ، صفحات یک کتاب ، مجله یا مقاله را طراحی می کنید.

قابلیت های LaTeX مبتنی بر این ایده است که نویسندگان باید به جای صرف زمان برای قالب بندی جزئیات ، بر نوشتن در ساختار منطقی متن تمرکز کنند. این نه تنها به شما امکان می دهد قالب محتویات خود را جدا کنید ، بلکه به شما این امکان را می دهد که در صورت لزوم سایر تنظیمات مربوطه را وارد کنید.

LaTeX در واقع یک زبان نشانه گذاری است. محتوا در یک فایل متنی نوشته می شود ، نشانک ها به صورت دستورات بین متن ها قرار می گیرند و نحوه نمایش هر قطعه از متن را مشخص می کند. مترجم LaTeX فایل را می خواند ، محتوا را به متن تبدیل می کند و یک فایل خروجی ایجاد می کند. از این رو ، LaTeX با نرم افزارهای معمول پردازش کلمات همانند ورد و … متفاوت است.

تاریخچه لاتک

یکی از مشهورترین و معتبرترین دانشمندان کامپیوتر ، دونالد کنوت ، در سال ۱۹۷۸ شروع به ساخت یک سیستم ماشین تحریر به نام TeX کرد و پس از ۱۰ سال تنواست تعداد ۱۰ زبان جدید را به آن اضافه کند. البته بر اساس برنامه ریزی خود می بیست این کار را طی یک سال به سر انجام برساند

تک توانست طرح بندی پست را به طرز شگفت انگیزی ایجاد کند. البته این قدرت بزرگ آن را بسیار پیچیده کرد. در دهه ۱۹۸۰ بود که شخصی به نام لزلی لامپرت مجموعه ای از ماکروها را برای کاهش این سختی برای تکمیل TeX طراحی کرد.

کار او در حالی که محتوا و ظاهر متن را مستقل از یکدیگر نگه می داشت ، باعث تسهیل ورود متن می شد. این سیستم جدید LaTeX نام داشت.

علت نام گذاری latex

latex از دو بخش La و Tex تشکیل شده است ، عبارت اول که اول اسم سازنده آن یعنی Lamport است. قسمت دوم آن هم همان زبان برنامه‌نویسی TeX است که لاتکس بر اساس آن ایجاد شده است.

یادگیری زبان برنامه نویسی TeX به دلیل عدم محبوبیت آن  ، توسعه نیافتگی آن و فقدان منابع آموزشی کافی بسیار دشوارتر از LaTeX است. و کمتر منابع آموزشی برای یادگیری این زبان در ایران وجود دارد.

همچنین با همه مزایای خود ، یک مشکل بزرگ برای استفاده گسترده دارد. این یک زبان برنامه نویسی واقعی ، رایج و دشوار است که یادگیری و استفاده از آن برای کاربران عادی و معمولی دشوار و غیر اقتصادی است که همین مورد باعث عدم کاربر پسند کردن آن شده است.

ویژگی های latex فارسی

اگرچه نرم افزار های زیادی همچون لاتک وجود دارند همانند ورد ، اوپن آفیس و … که برای حروف چینی مناسب هستند اما ویژگی های این نرم افزار باعث شده ، مخاطبان مخصوص به خود را جذب کند. مهم ترین ویژگی های آن را در زیر بیان می کنیم.

• رایگان بودن و اوپن سورس بودن
• ثبات بالای اسناد لاتکس
• فرمول های ریاضی موجود در آن باعث بکارگیری آن توسط ریاضی پژوهان شده است
• چند سیستم عامل بودن که باعث می شود به سیستم عامل خاصی وابسته نباشد و در تمام سیستم عامل ها اعم از وینوز ، لینوس و مک او اس نیز استفاده شود.
• امکان تغییرات کلی و اوتوماتیک با چند کد ساده
• کپی رایت رایگان
• سادگی
• ایجاد بخش های مقاله به صورت خودکار ( همچون مقدمه ، فهرست ، منابع و …. )

اگر این ویژگی ها شما را جذب کرد و احساس کردید ، علاقه دارید برای ایجاد پروژه های خود از لتکس استفاده کنید باید آموزش کامل آن را ببینید.

در سایت فرادرس یک آموزش کاملا رایگان و پروژه محور لاتکس منتشر شده است که به صورت کامل این نرم افزار را به شما آموزش می دهد. آموزش لاتکس موجود در فرادرس حدود ۲ ساعت و نیم بوده و توسط دکتر سید مصطفی کلامی هریس تدریس شده است.

این آموزش به صورت کامل و حرفه ای نحوه حروف چینی با نرم افزار را به شما آموزش می دهد و پس از گذراندن این مجموعه می توانید به راحتی پروژه های علمی خود را با این نرم افزار حرفه ای منتشر نمایید.

مزایای لاتکس فارسی

latex یکی از برنامه های کاربردی حروف چینی است که دارای مزایای زیادی بوده و استفاده زیادی در بین ریاضی دانان داشته است. همین امر باعث شده آموزش latex فارسی نیز برای محصلین ریاضی در دانشگاه یک ضرورت به شمار برود. و اگر آموزش نگارش مقاله را پشت سر گذاشته باشید و با مزایای این نرم افزار نسبت به ورد و سایر برنامه های حروف چینی آشنا شوید ، اولین انتخاب تان Latex فارسی خواهد بود.

۱- خروجی حروفچینی زیبا

LaTeX توسط ریاضیدانان برای تولید ریاضیات زیبا طراحی شده است. معادلات و نمادهای ریاضی نه تنها به زیبایی ارائه شده اند ، بلکه عملکرد فوق العاده ای در ارائه اجزای بصری دارد.

۲- فایل های ساختار یافته

LaTeX به نویسنده اجازه می دهد تا عناصر مختلف سند ، مانند عنوان ، نویسندگان ، عناوین فصل  ، ضمائم و منابع را مشخص کند. این یک سری مزایا دارد. اول ، نویسنده را مجبور می کند تا سند را به شیوه ای منطقی سازماندهی کند که توضیحی منظم تر ، واضح تر و منسجم تر ارائه می دهد.

علاوه بر این ، به نویسنده اجازه می دهد تا در فرآیند نوشتن به جای چیدمان روی محتوا تمرکز کند. در LaTeX ، نویسنده کلمات را در ویرایشگر متن تولید می کند وفقط ساختار سند را تعیین می کند.

۳- استفاده آسان

اکثر برنامه های LaTeX رابط کاربری بسیار آسانی دارند و با یک آموزش نیم ساعته به راحتی قابل یادگیری است.

۴- استفاده زیاد

LaTeX در حال حاضر پرکاربردترین قالب سند در بین ریاضیدانان است. این بدان معنی است که به اشتراک گذاری اسناد با دیگران و همکاری با نویسندگان آن آسان است. ( این مورد در جهان بوده و در ایران استفاده از آن کمتر است.)

۵- سهولت تبدیل فایل ها

فایل های LaTeX دارای زبان نشانه گذاری هستند که به آنها اجازه می دهد به راحتی به خروجی های دیگر (به عنوان مثال ، PDF یا HTML) تبدیل شوند و به شما این امکان را می دهد که سند را به راحتی تغییر دهید یا به اشتراک بگذارید.

معایب لتکس

با اینکه این نرم افزار دارای ویژگی های مثبتی است اما برخی از معایب آن باعث کاهش اقبال عمومی به آن شده است.

داشتن ظاهری خشک و بی روح باعث شده است افراد عادی به هیج وجه سمت این برنامه نروند و ورد و سایر نرم افزار ها را برای نوشتن مقاله و کتاب خود انتخاب نمایند. با این حال اگر یک بار این نرم افزار را برای تولید مقاله خود انتخاب کنند و سرعت بالای آن را احساس کنند احتمالا این برنامه را انتخاب خواهند نمود.

نحوه دانلود Latex فارسی

اولین قدم در آموزش latex فارسی دانلود نرم افزار LaTeX می باشد. برای اینکار کافی است وارد سایت اصلی لاتکس شده و به قسمت دانلود مراجعه نمایید. و سپس لینک مربوط به سیستم عامل خود را انتخاب نموده و دانلود نمایید.

پس از دانلود نسخه اصلی لاتک برای اینکه بتوانید از زبان فارسی در این برنامه استفاده کنید باید پکیج XePersian را بر روی آن نصب کنید.

نحوه شروع کار با latex فارسی

برای شروع آموزش latex فارسی شما به یک کامپایلر و ویرایشگر LaTex نیاز دارید تا بتوانید پروژه های خود را طریق این نرم افزار ایجاد کنید. ویرایشگرهای مختلفی برای این کار وجود دارد که از مهم ترین آن ها می توان به TeXstudio ، TeXWorks و idiTexMaker  اشاره نمود و با دانلود هر کدام از آن ها می توانید لاتکس نویسی را شروع کنید و با آموزش دیدن سرعت انتشار مقالات و پژوهش های خود را افزایش دهید.

پس از آن برای تولید مقاله یا کتاب فقط کافیست از کد های مربوط به آن استفاده کنید. به تصویر زیر نگاه کنید.

در نرم افزار لاتکس ، کد بخش های مختلف کتاب یا مقاله تحقیقی خود را تنظیم می کنید و اجازه می دهید برنامه تمام کارها را انجام دهد. به عنوان مثال ، این بدان معناست که نیازی به مرتب کردن فهرست مطالب مانند Word و تنظیم هر خط ندارید. این نرم افزار به طور خودکار از تمام قوانینی که هنگام طراحی صفحات مقاله یا کتاب باید رعایت شود پیروی می کند.

استاندارد ها تعریف شده برای لاتکس کار افراد را بسیار ساده کرده است و اندازه ، نوع فونت عناوین ، میزان فاصله متن و … را به صورت خودکار انجام می دهد و نیازی به صفحه بندی همچون ورد ندارد.

آموزش latex فارسی

برای آموزش latex فارسی باید از برنامه هایی استفاده کنید که برای اینکار آماده شده اند ، یکی از این برنامه ها XeTex است که علاوه بر پشتیبانی از کد های انگلیسی امکان استفاده برای زبان فارسی را نیز می دهد.

XeTex یکی از پکیج های فارسی نرم افزار لاتکس محسوب می شود که علاوه بر اینکه می توانید متن های فارسی را با توجه به اصول نگارش فارسی بنویسید ، حتی می توانید کدهایی را به زبان فارسی وارد کنید. به طور مثال کد Chapter را می توان با “فصل” جایگذین کنید.

latex فارسی تحت وب

یکی از ویژگی های جذاب این نرم افزار حروف چینی ، داشتن پکیج های تحت وب است. وجود چنین امکانی ، دسترسی به پروژه را گسترده می کند و با نوشتن متون علمی در اینترنت ، جدا از اینکه می توانیم روی مقالات با چند نفر کار کنیم ، نیازی به استفاده از رایانه خاصی نخواهیم داشت. به عبارت دیگر ، هر کامپیوتری که به اینترنت متصل باشد ، محل کار شما خواهد شد.

اگر می خواهید لاتک را بر روی فضا های ابری اجرا کنید باید روش های آن را بیاموزید. یکی از بهترین آموزش ها که با عنوان ” آموزش لاتک (LaTeX) تحت وب ” در سایت فرادرس منتشر شده است در کمتر از ۴۰ دقیقه این روش را به شما آموزش می دهد.